Mеhnаt iqtisоdiyoti vа sоtsiоlоgiyasi

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan nashr etilgan bo'lib, mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi fanining asosiy masalalarini o'z ichiga oladi. Kitobda nazariy va amaliy masalalar, mehnat faoliyatini tashkil etish, aholi bandligi, mehnat bozori, turmush darajasi, ish haqi, mehnat unumdorligi, mehnat motivatsiyasi, mehnat nizolari va ijtimoiy muhofaza kabi mavzularga keng o'rin berilgan. Kitob oliy o'quv yurtlari talabalari, ilmiy xodimlar, stajyor-tadqiqodchilar, amaliyotchilar va professor-o'qituvchilar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

  • Меҳнат иқтисодиёти ва социологияси фанининг предмети ва мазмуни: Фаннинг предмети, мақсади, вазифалари, қонуниятлари, методлари ва тузилмаси баён этилган. Меҳнат тушунчаси, унинг турлари ва ижтимоий-иқтисодий аҳамияти очиб берилган. Шунингдек, меҳнат элементлари ва меҳнат жараёнининг функциялари кўрсатилган.
  • Меҳнат фаолиятини ташкил этиш: Меҳнат фаолиятини ташкил этишнинг тамойиллари ва асослари, меҳнат тақсимоти ва кооперацияси, иш жойларини ташкил этиш ва унга хизмат кўрсатиш, меҳнат шароитлари, ходимларни танлаш ва тайёрлаш каби масалалар ёритилган.
  • Меҳнат ресурсларининг шаклланиши ва улардан фойдаланиш: Меҳнат ресурслари тушунчаси, таркиби, манбалари, балансини тузиш ва таҳлил қилиш, улардан фойдаланиш йўллари, шунингдек, меҳнат ресурсларини ривожлантиришнинг истиқболлари баён этилган.
  • Аҳолини иш билан бандлигининг шаклланиши ва моҳияти: Аҳоли бандлигининг ижтимоий-иқтисодий аҳамияти, асосий турлари ва шакллари, шунингдек, бандликни таъминлашда давлат сиёсати ва аҳолини иш билан бандлик даражасини ошириш йўналишлари кўрсатилган.
  • Ишсизлик: сабаблари, хусусиятлари ва камайтириш йўллари: Ишсизлик тушунчаси, иқтисодий ва ижтимоий моҳияти, турлари, шакллари ва сабаблари, ишсизлик даражасини аниқлаш усуллари ва уни камайтириш йўллари таҳлил қилинган.
  • Меҳнат бозорининг шаклланиши ва ривожланиши: Меҳнат бозори тушунчаси, элементлари, функциялари, турлари ва сегментлаштириш, меҳнат бозорини тартибга солиш, ва меҳнат бозорининг ривожлантириш консепцияси ёритилган.
  • Аҳолининг турмуш даражаси ва даромадлари: Турмуш даражаси, унинг кўрсаткичлари тизими, истеъмол бюджети, аҳоли даромадлари, уларнинг таркиби, камбағаллик ва ночорлик каби масалалар очиб берилган.
  • Иш ҳақини ташкил этиш ва уни ислоҳ қилиш: Иш ҳақининг моҳияти, функциялари, тамойиллари, тариф тизими, иш ҳақининг шакллари ва тизимлари, иш ҳақига қўшимчалар ва устамалар, шунингдек, Ўзбекистонда хорижий тажрибаларни ўрганиш асосида иш ҳақини ислоҳ қилиш йўналишлари баён этилган.
  • Меҳнат унумдорлиги, уни ошириш омиллари ва заҳиралари: Меҳнат унумдорлиги тушунчаси, унинг ўлчаш усуллари, уни ошириш омиллари ва заҳиралари, фан-техника тараққиётининг роли ва корхоналарда меҳнат унумдорлигини ошириш йўллари кўрсатилган.
  • Меҳнат мотивацияси ва меҳнат муомаласи: Меҳнат мотивацияси тушунчаси ва моҳияти, турлари, назариялари, жараёни, шакллари ва методлари, ходимларни рағбатлантириш, шунингдек меҳнат муомаласининг аҳамияти очиб берилган.
  • Ходимларнинг меҳнатга мослашуви: Меҳнатга мослашув тушунчаси, моҳияти ва турлари, мослашув омиллари, касб танлаш ва унга мослашиш, хамда ташкилотда ходимларнинг ривожланиши, ўқитилиши ва қайта тайёрланиши кўрсатилган.
  • Меҳнат соҳасидаги аниқ социологик тадқиқотлар ўтказиш: Ижтимоий тадқиқотларнинг моҳияти ва турлари, режалаштириш, ўтказиш босқичлари ва усуллари, маълумот тўплаш ва таҳлил қилиш, социологик хулосаларни тайёрлаш тартиби баён этилган.