Маъмурий иқтисодий ҳудуд сув ресурсларидан мукаммал фойдаланиш схемасини тузиш
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Qishloq va Suv Xo'jaligi Vazirligi Andijon Qishloq Xo'jalik Instituti "Qishloq xo'jaligini mexanizatsiyalash" fakulteti "Melioratsiya va gidrotexnika inshootlari" kafedrasi tomonidan tayyorlangan "Suv resurslaridan mukammal foydalanish" fanidan kurs loyihasidir. Loyiha ma'muriy iqtisodiy hudud suv resurslaridan mukammal foydalanish sxemasini tuzishga bag'ishlangan.
Asosiy mavzular
- Kurs ishini bajarishda qabul qilingan belgilar: Suv xo'jalik komplekslari, aholi soni, turbina quvvati, suv hajmi, sug'oriladigan maydon, gidromodul ordinatasi, kunlik boshqaruv basseni, to'g'on uzunligi va balandligi, foydali ish koeffitsienti, sekundlar soni, elektr narxi, kunlik ishlab chiqarilgan elektr miqdori, elektr stansiyasining quvvati, ishchi g'ildirak diametri, suv ombori chuqurligi, turbinaning aylanish chastotasi, yo'l qo'yilgan so'rish balandligi kabi tushunchalar va ularning belgilari keltirilgan.
- Suv xo'jalik kompleksi uchun suv xo'jalik balansini tuzish va iqtisodiy tejamkor variantni tanlash: Suv xo'jalik balansining ahamiyati, uni tuzish tartibi, suv manbaining mavjud suv resurslari, oqim hajmini hisoblash formulasi, suv resurslarining filtrlash va bug'lanish natijasida yo'qolishini hisobga olish, suv xo'jalik kompleksida qatnashuvchilarning suvga bo'lgan talabini aniqlash kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
- Suv xo'jalik kompleksida qatnashuvchilarning suvga bo'lgan talabini aniqlash: Yerlarning sug'orish uchun suv sarfini aniqlash, aholining kommunal-maishiy ehtiyojlari uchun suvga bo'lgan talabni aniqlash, sanoatning suvga bo'lgan ehtiyojini aniqlash, sanitariya suvi kabi masalalar batafsil yoritilgan.
- Suv xo'jalik balansi: Suv xo'jalik kompleksida qatnashuvchilarning suvga bo'lgan talabi va qaytar suvlar hisobga olingan holda suv xo'jalik balansi tuziladi.
- Gidrouzelning kompleks maqbul joyini tanlash: Gidroelektr stansiyasini qurish uchun joy tanlash, stansiya sxemasini tanlash, derivatsiya va to'g'on tipli gidroelektr stansiyalari, gidroelektrstansiyaning suv-energetik hisoblari ko'rib chiqilgan.
- Integral chiziq koordinatalari va o'rtacha oylik suv sarfini hisoblash: Oydagi ortiqcha oqim hajmi, oqim hajmining ortib boruvchi yig'indisi, o'rtacha suv sarfi kabi ko'rsatkichlar asosida hisoblashlar amalga oshiriladi va grafiklar tuziladi.