Hayot faoliyati xavfsizligi

Ushbu kitob, "Hayot faoliyati xavfsizligi", O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Qarshi davlat universiteti tomonidan tayyorlangan bo'lib, talabalarga ushbu soha bo'yicha bilim berishga qaratilgan. Kitobda xavfsizlik nazariy asoslari, huquqiy va tashkiliy jihatlari, ishlab chiqarish sanitariyasi va gigiyenasi, favqulodda holatlar va ularning oqibatlari, terrorizm va unga qarshi kurash, yong'in xavfsizligi asoslari hamda baxtsiz hodisalarda birinchi yordam ko'rsatish kabi mavzular yoritilgan.

Asosiy mavzular

Hayot faoliyati xavfsizligining nazariy asoslari: Ushbu mavzu HFX fanining maqsadi, vazifalari, asosiy tushunchalari, ta'riflari, ta'minlash asoslari va boshqarish uslublarini qamrab oladi. Atrof-muhit, biosfera, texnosfera va ijtimoiy muhit kabi tushunchalar hamda ularning inson hayotidagi o'rni muhokama qilinadi. Shuningdek, xavf-xatar taksonomiyasi va tavakkal nazariyasi kabi tushunchalar ham yoritiladi.
Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari: Ushbu mavzu mehnat muhofazasi qonunlari, ularning buzilganligi uchun javobgarlik turlari, O'zbekiston Respublikasida mehnat muhofazasini nazorat qiluvchi tashkilotlar, mehnat muhofazasiga doir tadbirlarni rejalashtirish, yo'riqnomalar o'tkazish va bilimlarni tekshirish, jaroxat va kasbiy kasalliklar kabi masalalarni o'z ichiga oladi. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasidagi mehnatga oid huquqlar ham ko'rib chiqiladi.
Ishlab chiqarish jarayonlari sanitariyasi va gigiyenasi: Ushbu mavzu ishlab chiqarish sanitariyasi, shovqin va titrash, zararli moddalar va nurlar, chang kabi omillarning inson organizmiga ta'sirini va ulardan himoyalanish usullarini o'rganadi. Shuningdek, elektr xavfsizligi asoslari ham yoritiladi.
Favqulodda holatlar haqida ma'lumot va favqulodda holatlarning klassifikatsiyasi: Ushbu mavzu favqulodda holatlar (FH) haqida tushuncha, ularning klassifikatsiyasi, oldindan bilish va bartaraf etish bo'yicha davlat sistemalari, shuningdek inson hayoti va sog'ligiga, iqtisodga hamda atrof-muhitga ta'siri kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Tabiiy ofatlar va ularning oqibatlari: Ushbu mavzu geologik, meteorologik va biologik favqulodda holatlar, ularning oqibatlari hamda inson va iqtisodiyotga ta'siri kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Terrorizm va undan aholini muhofaza qilish: Ushbu mavzu terrorizm tushunchasi, mohiyati, salbiy illatlari, iqtisodiyot va aholi uchun havfliligi, xalqaro terrorizm va unga qarshi kurash kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Yong'in xavfsizligi asoslari: Ushbu mavzu yong'in, yong'inni o'chirish moddalari va ularning xossalari, yong'inga qarshi suv ta'minoti, yong'in xavfsizligi sitemasiga talablar, o't o'chirgichlar va mashinalar kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Baxtsiz hodisalarda shikastlanganlarga birinchi yordam ko'rsatish: Ushbu mavzu baxtsiz hodisalarda birinchi yordam ko'rsatish, jarohatlanganda, elektr tokidan jarohatlanganda, kuyganda va sovuq urganda, zaharlanganda birinchi yordam ko'rsatish kabi masalalarni o'z ichiga oladi.