Ёниш асослари. Материаллар ва технологик жараёнларнинг ёнғин ва портлаш хавфсизлигини баҳолаш
Ushbu hujjat qishloq xo'jaligi texnikalaridan foydalanish va texnik xizmat ko'rsatish, hayot faoliyati xavfsizligi fanidan referat bo'lib, unda yonish asoslari, materiallar va texnologik jarayonlarning yong'in va portlash xavfsizligini baholash masalalari ko'rib chiqiladi. Referatda yong'inga qarshi ishlar tashkil etilishi, korxona va tashkilotlarda yong'in xavfsizligini ta'minlash, yong'inga qarshi kurash choralari va dastlabki avtomatik o't o'chirish choralari haqida ma'lumot beriladi. Shuningdek, yong'in xavfsizligiga doir asosiy talablar va qoidalar, yong'inning kelib chiqish sabablari va xatarli omillari, qurilish materiallari va binolarning o'tga chidamliligi, bino va inshootlarning yong'in xavfi bo'yicha turkumlanishi kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Yong'inga qarshi ishlarni tashkil qilish: Yong'inga qarshi ishlarni tashkil qilishda respublikamiz ta'qimachilik korxonalarida yong'in xavfini kamaytirish borasida bir qator ishlar amalga oshirilganligi, xususan, korxonalarda yong'in chiqish xavfi kamaytirilganligi va butunlay xavfsiz ishlaydigan elektr uskunalari ishlatilmoqda hamda avtomatlashtirilgan tizimlar tobora kengroq qo'llanilmoqda. Lekin yong'in chiqishining oldini olish va o't o'chirishda asosiy mas'uliyat xodimlar zimmasiga tushishi, shuningdek ularning yong'inni o'chirish texnikasining barcha talablarini to'liq bajarilishiga bog'liqligi eslatib o'tilgan.
- Korxona va tashkilotlarda yong'in xavfsizligini ta'minlash: Korxona, muassasa va tashkilotlarda yong'in xavfsizligini ta'minlash ishlarini tashkil qilishda ishchilar, xizmatchilar va muhandis-texnik xodimlarining ko'pchiligi jalb etilgandagina korxona, muassasa hamda tashkilotlarda yong'inga qarshi muvaffaqiyatli kurash olib borish mumkinligi, buning uchun har bir ob'ektda yong'in-texnik komissiyasi tuzilishi va uning vazifalari keltirilgan.
- Yong'inga qarshi kurash choralari: Yong'inga qarshi kurash choralari bo'yicha ishlab chiqarishda yuz beradigan yong'inlarning kelib chiqish sabablarini ikki turga bo'lish mumkinligi, ishlab chiqarish texnologik jarayonidan alanga manbaini chiqarib tashlab bo'lmaydigan va sexlarda yonuvchi yoki portlovchi moddalar yig'ilib qolgan holatlar hamda ishlab chiqarish texnologik jarayonidan yonuvchi yoki portlovchi moddalarni chiqarib tashlab bo'lmaydigan va alanga manbaini o'chirishga yo'l qo'yilgan holatlar ko'rsatilgan.
- Yonish sharti, yonish turlari: Yonish sharti, yonish turlari haqida yonuvchi modda bilan havodagi kislorodning o'zaro ta'siri natijasida juda tez kechuvchi va ko'p miqdorda issiqlik ajralib chiquvchi kimyoviy reaksiyaga yonish deyiladi.Ko'p hollarda yonish yonuvchi modda zarrachalarining nurlanishi bilan birga kechadi. Yong'in hosil bo'lishi va davom etishi uchun yonuvchi modda (qattiq, suyuq yoki gazsimon), oksidlovchi modda (oddiy sharoitda oksidlovchi modda vazifasini havoda kislorod atashi mumkin) va o'ndiruvchi manba(uchqun, ochuq alanga va chqilgan narsalar)mavjud bo'lishi kerak.