Psixolingvistikada adabiy me’yor va uning mazmun mohiyati
Ushbu kitob psixolingvistika, uning grammatika va psixologiya, til o'zlashtirish nazariyalari, transformatsion grammatika, psixolingvistikada ma'no va mazmun muammolari, til, nutq va tafakkur munosabatlari kabi jihatlarini o'rganadi. Unda nutqning shakllanishi, idrok etilishi, nutqiy xatolar, fikrlash shakllari, xotira va boshqa psixologik omillar hamda ularning o'zaro aloqalari tahlil etiladi. Kitob tilshunoslik, psixologiya va falsafa sohalariga qiziquvchilar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Grammatika va psixologiya: Ushbu bob grammatika va psixologiyaning o'zaro bog'liqligini o'rganadi. Grammatik jihatdan to'g'ri va noto'g'ri gaplar, lingvistik idrok, bolalarning til o'zlashtirish jarayonlari kabi masalalar muhokama qilinadi.
- Til o'zlashtirish nazariyalari: Bu mavzu til o'rganish jarayonini tushuntiruvchi turli nazariyalarni, xususan, tug'ma qobiliyatlar, ta'sirlanish va rag'bat aloqalari, hamda transformatsion grammatika kabi jihatlarni qamrab oladi. Bolalarning til tizimini o'zlashtirishi va biologik asoslar haqida fikrlar yuritiladi.
- Psixolingvistikada ma'no va mazmun muammolari: Ushbu qism so'z ma'nolari, assotsiatsiyalar, semantik generalizatsiya, gap tushunchasi kabi masalalarni o'rganadi. Komponent tahlil uslubi, qarindoshlik atamalarining semantik tahlili va boshqa semantik jihatlar ko'rib chiqiladi.
- Psixolingvistikada til, nutq va tafakkur munosabati: Bu bob til, nutq va tafakkur o'rtasidagi murakkab munosabatlarni tahlil qiladi. Nutqning motor mashqi ekanligi, tafakkurning ichki nutq bilan bog'liqligi, lingvistik va psixologik omillar, shuningdek, turli olimlarning qarashlari muhokama etiladi.
- Psixolingvistikada til va xotira: Bu qism til va xotira o'rtasidagi aloqani, xotiraning turli tiplarini, xotiradagi o'zgarishlarni, nutqiy faoliyatning ahamiyatini o'rganadi. Tajribalar va tadqiqotlar natijalari keltirilgan.
- Verbal va noverbal tafakkur: Ushbu bob verbal va noverbal tafakkur o'rtasidagi farqlarni va munosabatlarni o'rganadi. G'ayrishuuriylikning verbal va noverbal ifodalari, tilshunoslikda semantikaga yondashuv, kommunikatsiya jarayonlari va boshqa jihatlar ko'rib chiqiladi.