Materialshunoslik

Ushbu kitob materialshunoslik fanining asosiy tushunchalari, metall va metalmas materiallarning tuzilishi, xossalari, ishlab chiqarish texnologiyalari, kuymachilik, bolgalash va shtamplash jarayonlari kabi masalalarni qamrab olgan.

Asosiy mavzular

• Materialshunoslik fanining maqsadi va predmeti: Fanning vazifalari, mashinasozlikdagi o'rni, ishlatiladigan metallar, qotishmalar va ularning xossalari haqida ma'lumot beriladi.
• Materiallarning tuzilishi va xossalari to'g'risida ma'lumot: Metall va metalmas materiallar orasidagi farq, qora va rangli metallar, metallarning ichki tuzilishi va xossalari bayon etiladi.
• Qotishmalar nazariyasining asoslari: Qotishmalar, ularning tarkibi, tuzilishi, komponentlari, holat diagrammalari, fazalar qoidasi kabi tushunchalar yoritiladi.
• Kotishmalarni xolat diagrammasi: Kotishmalarni xolat diagrammasini, uning asosiy shartlari, xossalarini tadqiq etish usullarini tahlil qilish.
• Rangli metallar va ularning kotishmalari, rangli metallar ishlab chiqarish: Mis, alyuminiy, magniy, titan kabi rangli metallar va ularning qotishmalarini ishlab chiqarish texnologiyasi ko'rib chiqiladi.
• Kora metallar: Chuyan olish uchun ishlatiladigan materiallar, domna pechining tuzilishi va ishlashi, domna pechining mahsulotlari.
• Sanoatda pulat ishlab chikarish: Kislorodli konvertorlarda pulat olish, marten pechlarida pulat olish, elektr pechlarida pulat olish texnologiyalari.
• Pulatlarni koliplarga kuyish va Pulat kuymalarni sifatini oshirish: Pulatlarni turli usullar bilan koliplarga quyish, kuymalarni tuzilishi, nuqsonlari va ularni bartaraf etish usullari bayon etiladi.
• Metallarni bosim ostida ishlash: Metallarni bosim ostida ishlash asoslari, ularning tuzilishi va xossalariga ta'siri, issiq va sovuq deformatsiyalash jarayonlari tahlil qilinadi.
• Metallarni yoyish: Metallarni yoyish jarayonining mohiyati, uning metall fizik-ximik xossalariga ta'siri, prokat stanlarining tuzilishi va ishlashi, soft prokat ishlab chiqarish texnologiyasi, trubalarni yoyish, devoriy prokat.
• Metallarni bolgalash: Metallarni bolgalash usuli, asbob-uskunalari, bolgalash koeffitsienti, termik ishlov berish jarayonlari.
• Metallarni shtamplash: Metallarni shtamplash usuli, asbob-uskunalari, shtamplash koeffitsienti, termik ishlov berish jarayonlari.
• Shtamplashni maxsus usullari: Metallarni bosim ostida ishlashning yana bir turi, rangli metallarni va magniy kotishmalarini bosim ostida ishlash, pokovkani kalibirlash.
• Kukunsimon metallurgiya: Kukunsimon metallurgiya, kukunlarni olish, shakl berish, pishirish, texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlar.
• Kuymachilik: Kuymachilik xakida umumiy ma'lumotlar, kolip aralashmasini turlari, kolip tayerlash uchun asboblar, sterjenlar, kolip tayerlash usullari.