Sariq – yashil suv o’tlari bo’limi
Ushbu referat "Sariq yashil suv o'tlari" bo'limiga bag'ishlangan bo'lib, unda suv o'tlari bo'limlari haqida umumiy tushunchalar, tallomi va xujayrasining tuzilishi, ko'payishi, sinflarga bo'linish asoslari, vakillari va ularning rivojlanish sikli kabi mavzular yoritilgan. Shuningdek, ko'k-yashil, yashil, diatom, qo'ng'ir va qizil suv o'tlari sinflari haqida ma'lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Suv o'tlari bo'limlari haqida umumiy tushuncha: Suv o'tlari tuban o'simliklarning suvda, nam joylarda va tuproqda yashaydigan katta guruhi. Ular xujayrasida xlorofil borligi bilan baktyeriyalardan farq qiladi va avtotrof o'simliklar hisoblanadi. Tashqi ko'rinishi juda xilma-xil bo'lib, mikroskopik mayda bir xujayralilardan tortib, necha o'n metrga yetadigan juda yirik vakillari ham bor.
- Tallomi va xujayrasining tuzilishi: Suv o'tlarining tanasi poya, barg, ildiz kabi organlarga bo'linmagan tallomdir. Ba'zi vakillarning tallomi birmuncha murakkab tuzilgan bo'lib, funksiyasiga muvofiq ravishda tanasi ayrim qismlarga ajralgan bo'ladi. Xujayralarning tuzilishi sinflarga qarab farqlanadi, lekin ularning ichki moddaqi bo'linmagan bo'lishi xarakterli xususiyatdir.
- Ko'payishi: Suv o'tlari vegetativ, jinssiz va jinsiy yo'l bilan ko'payadi. Jinsiy yo'l bilan ko'payish oogamiya, izogomiya, getyerogamiya tipida ro'y byeradi. Jinssiz ko'payish maxsus sporalar yordamida boradi.
- Sinflarga bo'linish asoslari: Suv o'tlari 5 ta sinfga bo'linadi: ko'k-yashil, yashil, diatom, qo'ng'ir va qizil suv o'tlari. Sinfga bo'linish asoslari xujayraning tuzilishi, pigmentlar tarkibi, ko'payish usullari va boshqa morfologik xususiyatlarga asoslanadi.
- Ko'k-yashil suv o'tlari (Cyanophyta): Eng sodda, ko'pincha bir xujayrali yoki koloniya bo'lib yashaydigan organizmlar. Ularning xujayrasida xlorofill, fikotsian, karotin va fikoyeritrin pigmentlari mavjud. Jinsiy yo'l bilan ko'paymaydi, ba'zan spora hosil silishi kuzatiladi.
- Diatom suvo'tlar - Diatomeae: Bir xujayrali va koloniya bo'lib yashaydigan organizmlaridir. Xujayrasini shakli juda xilma - xil: yumalok, tayoschasimon, uchburchak va xakozo bo'ladi. Diatom suvo'tlar sinfining eng xaraktyerli belgisi xujayrasi po'stining tuzilishidir. Diatom suvo'tlar dengiz va chuchuk suvlarda yashab, hayvonlarga ozisa bo'ladi va plankton hamda bentos jumlasiga kiradi. Dengizlarda diatomlarning protoplasti nobud bo'lgandan keyin po'sti dengiz tubiga to'planadi va bir necha million yillar davomida ulardan alohida tog` jinsi - diatomit yoki kremniy uni hosil bo'ladi.