Gruntlarning tabiati va turlari
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo'jaligi vazirligi tasarrufidagi Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti Buxoro filiali tomonidan tayyorlangan "Gidromelioratsiya" fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan "Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar fanidan" referatidir. Unda gruntlarning tabiati, turlari, tuzilishi, tarkibi, suv va gaz bilan o'zaro munosabatlari kabi muhim mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Zamin va poydevor tushunchalari: Zamin va poydevorning ta'riflari, po'ydevor qurilishining tarixi, zaminlarning turlari (tabiiy va sun'iy), po'ydevorlarning vazifalari va zaminga ta'siri.
- Gruntlarning tabiati va turlari: Gruntning ta'rifi, tog' jinslarining fizik-kimyoviy o'zgarishlari natijasida gruntlar hosil bo'lishi, gruntlarning asosiy sinflari (qo'ya gruntlari va bog'langan gruntlar), ularning xususiyatlari.
- Gruntlarning qattiq zarralari va donadorlik tarkibi: Gruntning qattiq qismini tashkil etuvchi minerallar, ularning o'lchamlari va shakllari, donadorlik tarkibining grunt xossalariga ta'siri, donadorlik tarkibini aniqlash usullari (gidravlik va elak usullari).
- Gruntlardagi suv va gazning turlari: Grunt tarkibidagi suvning turlari (bug', elektro-molekulyar bog'langan suv, erkin suv, kristallizatsion suv, muz), ularning xossalari va grunt xossalariga ta'siri, grunt tarkibidagi gazlar (erkin va qamralgan), ularning xususiyatlari.
- Gruntlarning tuzilishi: Grunt tuzilishining ta'rifi, uning hosil bo'lish sharoitlari bilan bog'liqligi, cho'kindi gruntlardagi asosiy tuzilish turlari (donador, po'kaksmon, zanjirsimon), ularning xususiyatlari.