Муҳандислик геодезия

Ushbu kitob "Geodeziya" fani bo'yicha ma'ruzalar to'plamidan iborat bo'lib, unda geodeziyaning asosiy tushunchalari, er o'lchamlari va shakli, koordinatalar sistemasi, orientirlash, topografik xaritalar va planlar, hamda qurilishda geodezik xizmat ko'rsatish kabi mavzularga oid ma'lumotlar keltirilgan. Kitob talabalarga va geodeziya sohasida ish olib boruvchi mutaxassislarga mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Geodeziya faniga kirish: Geodeziyaning vazifalari, tarmoqlari, xalq xo'jaligi va mudofaadagi ahamiyati, rivojlanish tarixi, sanoat va qurilishdagi ahamiyati ko'rib chiqiladi. Geodeziya fanining asosiy va ilmiy vazifalari, shuningdek, boshqa fanlar bilan bog'liqligi tushuntiriladi.
Yerning o'lchamlari va shakli haqida tushuncha: Yerning shakli, o'lchamlari, geoid, ellipsoid, Красовский-референц-эллипсоидi haqida ma'lumot beriladi.
Koordinatalar sistemasi: Geografik koordinatalar, Гаусс-Крюгерning to'g'ri burchakli koordinata sistemasi, to'g'ri burchakli yassi koordinata sistemasi, qutbiy va qo'sh qutbli koordinata sistemalari, to'g'ri va teskari geodezik masalalar tushuntiriladi.
Orientirlash: Orientirlash, orientirlash burchaklari, azimut, direksion burchak va rumb haqida ma'lumotlar keltirilgan.
Topografik xarita va plan: Xarita va plan o'rtasidagi farq, xaritalar klassifikatsiyasi, topografik xarita va planlar masshtabi, topografik xaritalarning matematik, geografik va yordamchi elementlari, topografik xaritalarning nomenklaturasi ko'rib chiqiladi.
Topografik xaritanini o'rganish va topografik shartli belgilar haqida tushuncha: Shartli belgilarning guruhlarga bo'linishi, masshtabli, masshtabsiz, tushuntiruvchi shartli belgilar, topografik xaritalarning relyefi haqida ma'lumot beriladi.
O'lchash xatosi haqida tushuncha: Bevosita, bavosita o'lchashlar, teng va teng emas aniqlikda o'lchash, sistematik, tasodifiy qo'pol xato, o'rtacha, o'rtacha kvadratik, chekli, nisbiy xatolar haqida tushunchalar beriladi.
Geodezik tayanch shahobchalari: Geodezik tayanch shahobchalarining turlari, davlat, mahalliy geodezik tayanch shaobchalari, plan olish shaobchalari, geodezik tayanch shaobchalarini barpo qilish metodlari ko'rib chiqiladi.
Teodolit yo'lini o'tkazish loyihasini tuzish va joyda bajariladigan ishlar: Teodolit yo'lini o'tkazish vaqtida bajariladigan ishlar, teodolit loyihasini tuzish, teodolit yo'li punktlarini joyda belgilash, o'lchash ishlari haqida ma'lumot beriladi.
Joyda geodezik o'lchashlar: Joyda gorizontal burchak o'lchash prinsipi, teodolitning tuzilishi va sxemasi, teodolitni o'rnatish va ish qismlari haqida ma'lumotlar beriladi.
Joyda nuqta balandligini o'lchash (nivilirlash): Nivelirlash usullari, geometrik nivelirlash usullari, o'rtadan nivelirlashning afzalliklari, nivelirlash turlari ko'rib chiqiladi.
Qurilishda geodezik xizmat ko'rsatishni tashkil qilish: Qurilishda geodezik xizmat to'g'risida umumiy tushuncha, general qurilish-montaj tashkilotining geodezik-marksheyderlik xizmati haqida ma'lumot beriladi.
Muhandislik inshootlarini loyihalashda bajariladigan geodezik ishlar: Muhandislik inshootlarni qurishda bajariladigan ishlar, Qurilishda geodezik ishlarni tashkil qilish va Loyihani joyga ko'chirish usullari ko'rib chiqiladi.
Uzala inshootlar qurishda uni trassalash: Uzala inshootlar, ularni trassalash, kamerаl trassalash, daladа trassalash, joynı stereomodellar erdamidа trassalash haqidа ko'rsatiladi.