Optika

Kitob optika fanining asosiy tushunchalari, qonunlari va hodisalarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda yorug'likning tabiatini, geometrik optika qonunlarini, interferensiya, difraksiya, qutblanish, dispersiya, nurlanish va lazerlar kabi muhim optik hodisalarni tushuntirib beradi. Kitob fizika yo'nalishidagi talabalar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

• Yorug'likning to'g'ri chiziqli tarqalishi, qaytish va sinish qonunlari: Yorug'likning tabiatini, uning to'g'ri chiziq bo'ylab tarqalishini, qaytish va sinish qonunlarini o'rganadi. Shuningdek, optika fanining ahamiyati, optikaning asosiy qonunlari va elektromagnit to'lqinlarning optik diapazoni haqida ma'lumot beradi.
• Yorug'likning to'la ichki qaytish hodisasi: To'la ichki qaytish hodisasi, uning shartlari va qo'llanilish sohalari, jumladan optik tolalar va yorug'lik o'tkazgichlarining ishlash prinsipini tushuntiradi. Chegaraviy burchak haqida tushuncha beriladi.
• Asosiy fotometrik kattaliklar: Yorug'lik oqimi, yorug'lik kuchi, yoritilganlik, ravshanlik kabi asosiy fotometrik kattaliklar va ularning birliklari, hamda ularning o'zaro bog'liqliklarini ko'rib chiqadi. Lyummer-Brodxun fotometri sxemasi tasvirlanadi.
• Yorug'likning elektromagnit nazariyasi: Maksvell tenglamalari asosida yorug'likning elektromagnit tabiatini, elektromagnit to'lqinlarning tarqalishini, energiyasini, yassi va sferik to'lqinlarni o'rganadi.
• Yorug'likning qutblanishi: Yorug'likning qutblanish hodisasi, qutblanish usullari, Malyus va Bryuster qonunlari, qutblangan va qutblanmagan nurlar, turmalin kristallari va optik o'q haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, Nikol prizmasi va qutblanuvchi asboblar haqida so'z boradi.
• Yorug'lik dispersiyasi: Yorug'lik dispersiyasi hodisasi, normal va anomal dispersiya, yorug'likning yutilishi, Buger-Beer qonunlari, dispersiyaning elektron nazariyasi va Zelmeyr formulasi haqida tushunchalar beradi.
• Spektral chiziqning kengligi: Spektr, chiziqli, yo'l-yo'l va yalpi spektrlar, spektral chiziqning tabiiy kengligi, manba nurlanishi, intensivlik va monoxromatiklik haqida ma'lumot beradi.
• Yorug'lik interferensiyasi. Tebranishlarni qo'shish: Yorug'lik interferensiyasi hodisasi, kogerentlik, interferensiya shartlari, interferension manzara, yupqa plastinkalarda interferensiya va teng qalinlikka tegishli interferensiya haqida ma'lumotlar beriladi.
• Yorug'likning difraksiya hodisasi: Gyuygens-Frenel prinsipi, Frenel zonalari, Frenel va Fraungofer difraksiyalari, difraksion panjara, Rentgen nurlarining difraksiyasi va Ultratovush to'lqinlarida yorug'lik difraksiyasi haqida ma'lumotlar beriladi.
• Golografiya: Golografiya usuli, tasvirni qayta tiklash, gologrammani hosil qilish, fazaning ahamiyati, tayanch to'lqin, mavhum va haqiqiy tasvirlarni olish usullari haqida so'z yuritiladi.
• Majburiy nurlanish va lazerlar: Majburiy va spontan nurlanish, lazerlarning ishlash prinsiplari (yoqut, geliy-neon), energetik sathlar sxemasi, invers joylashish, nurlanishni hosil qilish jarayonlari haqida ma'lumot beriladi.
• Yorug'likning sochilishi: Yorug'likning sochilishi, Reley formulasi, molekulyar sochilish, kombinasion sochilish, fluktuatsiya, binafsha va qizil yo'ldoshlar haqida tushuncha beradi. Osmon gumbazi va ufqning rangi tushuntiriladi.
• Issiqlik nurlanishi: Issiqlik nurlanishi, jismning nur chiqarish va yutish qobiliyati, Kirxgof qonuni, Stefan-Bolsman va Vinning siljish qonunlari, kvantlar haqidagi gipoteza haqida ma'lumot beriladi. Mutloq qora jismning xossalari tushuntiriladi.
• Yorug'lik bosimi. Kompton effekti: Yorug'lik bosimi, Lebedev tajribasi, yorug'likning impuls va energiyasi, Kompton effekti va uning kvant nazariyasi asosida tushuntirilishi haqida so'z boradi.
• Fotoeffekt. Fotoeffektning kvant nazariyasi: Tashqi fotoeffekt, fotoeffekt qonunlari, ishlash funksiyasi, qizil chegara, fotoeffektning kvant nazariyasi, fotoqarshilik, fotoelektr yurituvchi kuch haqida so'z boradi.