«Ўзан жараёнлари ва ўзан оқим динамикаси. » фанидан амалий машғулотлар бажариш учун услубий кўрсатма

Ushbu kitob gidrotexnika inshootlarini loyihalash, daryo o'zanlarini rostlash va suv xo'jaligi sohasidagi amaliy mashg'ulotlar uchun mo'ljallangan uslubiy ko'rsatmadir. Unda daryo o'zanlarining gidravlik xususiyatlari, deformatsiyalari, oqim dinamikasi, shuningdek, ko'ndalang to'siq inshootlari va ularning loyihalash asoslari batafsil yoritilgan. Kitob talabalarga o'zlashtirilgan nazariy bilimlarni amaliyotda qo'llash ko'nikmalarini shakllantirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

• Daryoning tabiiy oʻzanini gidravlik hisoblash: Oʻzanning turgʻunlik darajasi, oqiziq zarralari qarshiligi, oqimning surash kuchi, suvning chuqurligi va kengligini aniqlash formulalari, Амударё sharoiti uchun M.А. Velikanov formulasi, tub oqiziqlar miqdori va ularning hisobi.
• Yuviladigan oʻzandagi deformatsiya tenglamasi va uni yechish. Oʻzan yuvilishini aniqlash: Yuvilish uchastkasida oqim va oʻzanning gidravlik elementlari, vaqt boʻyicha qirgʻoq yuvilishining jadalligi, boshlangʻich stvordagi oqim elementlari, yuvilgan uchastkadagi maksimal chuqurlik va uning hisobi.
• Koʻndalang massiv inshootlar, loyihalash xususiyatlari: Qirgʻoqni himoya qiluvchi koʻndalang inshootlar (damba, shpora), mahkamlash usullari, suv osti qismini mustahkamlash, Amu-Daryo sharoitida qoʻllaniladigan konstruksiyalar.
• Mahalliy yuvilish chuqurligini aniqlash usullari: Koʻndalang shporalar boshidagi yuvilish, suv oqimi tezligining oshishi, yuvilish chuqurligini hisoblash formulalari, grunt xususiyatlarining ta’siri.
• Koʻndalang dambalar (shporalar) bilan deformatsiyalangan oqim tezlik maydoni gidravlik hisobi: Oqim tezligining oʻzgarishi, gʻadir-budir va yuvilmaydigan tub, yuqori girdobning uzunligi, siqilgan mintaqaning uzunligi, transzit oqim, cheklangan harakat, demplanishning aniqligi, nisbiy tezlik, oqimning deformatsiyalanishi.