XIX-asrning 2-yarmi asarlari tili va uslubi
Ushbu kitob XIX asrning ikkinchi yarmi oʻzbek adabiyoti vakillari Muqimiy va Furqat ijodining til va uslub xususiyatlariga bagʻishlangan. Kitobda shoirlarning fonetik, leksik va morfologik xususiyatlari, shuningdek, ularning asarlarida fors-tojikcha, arabcha va ruscha soʻzlarning qoʻllanilishi tahlil qilingan. Bundan tashqari, Zavqiyning asarlari ham qisqacha ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Muqimiy va Furqat ijodining fonetik xususiyatlari: Ushbu boʻlimda Muqimiy va Furqat asarlarida uchraydigan tovush ortishi va tovush oʻzgarishi hodisalari misollar bilan koʻrsatilgan. Masalan, tovush ortishi hodisasida 'emas-ermas', 'ro'mol-ro'ymol' kabi misollar keltirilgan. Tovush o'zgarishi hodisasiga esa, 'Yomg'ir-yomg'ur', 'Oyoq-ayog'' kabi misollar keltirilgan.
- Muqimiy va Furqat ijodining leksik xususiyatlari: Ushbu boʻlimda Muqimiy va Furqat asarlarida fors-tojikcha, arabcha va ruscha soʻzlarning faol ishlatilishi misollar orqali tahlil qilingan. Muqimiy asarlarida 'shoyad', 'rahm', 'shoridahol' kabi so'zlar, Furqat asarlarida esa 'panja', 'xonumon', 'hajr' kabi so'zlar ko'plab uchraydi. Shuningdek, asarlarda rus tilidan kirib kelgan 'kontor', 'fabrikant' kabi so'zlar ham mavjud.
- Muqimiy va Furqat ijodining morfologik xususiyatlari: Ushbu boʻlimda shoirlar asarlarida qoʻllanilgan tushum, joʻnalish va chiqish kelishiklarining oʻziga xos shakllari koʻrsatilgan. Masalan, tushum kelishigi -n, -ni shakllarida, joʻnalish kelishigi -g'a, -ga, -a shakllarida, chiqish kelishigi esa -din, -dan shakllarida qoʻllangan.
- Zavqiy asarlarining tili va uslubi: Ushbu qismda Zavqiyning oʻz zamonasining aniq tarixiy shaxslariga murojaat qilib, ularni oʻz asarlari uchun ob'ekt qilish uslubi muhim xususiyat sifatida ta'kidlangan.