Ўзбек адабий танқиди тарихи

Kitob "O'zbek adabiy tanqidi tarixi" o'zbek adabiy tanqidining shakllanishi, rivojlanishi va asosiy bosqichlarini qamrab oladi. Unda adabiy tanqidning nazariy va metodologik asoslari, mumtoz davrdan tortib XX asr va mustaqillik davrigacha bo'lgan asosiy vakillari, ularning ijodi va qarashlari tahlil etiladi. Kitobda adabiy jarayonning o'ziga xosliklari, adabiy merosga munosabat, tanqidning janrlari va uslublari kabi masalalar yoritiladi.

Asosiy mavzular

Kirish. Adabiy tanqid tarixining fan sifatida o'rganilishi.: Adabiy tanqidning adabiyotshunoslikdagi o'rni, spetsifik xususiyatlari, ilmiy-badiiy ijod namunasi sifatidagi roli, janr xususiyatlari va boshqa fanlar bilan aloqasi ko'rib chiqiladi.
Mumtoz davr tanqidchiligidagi etakchi tamoyillar.: Adabiy tanqidning folklor namunalarida namoyon bo'lishi, Forobiy, Ibn Sino, Navoiy kabi mutafakkirlarning ilmiy-nazariy qarashlari, tazkiralar va ularning ahamiyati tahlil qilinadi.
XX asr tanqidchiligining taraqqiyot tamoyillari.: Yangi tipdagi adabiy tanqidning vujudga kelishi, davrlashtirish printsiplari, shaxsga sig'inish va siyosiy mafkuraviy qarashlar, badiiy mahorat muammolari va istiqlol davri tanqidchiligidagi etakchi tamoyillar yoritiladi.
Vadud Mahmud hayoti va ijodi.: Vadud Mahmudning adabiy-estetik qarashlari, adabiy merosga munosabati, adabiy jarayon va ijodiy printsiplari tahlil qilinadi.
Abdurahmon Sa'diy hayoti va ijodi.: Abdurahmon Sa'diyning adabiy-estetik qarashlari, madaniy merosga munosabati va nazariyotchi olim sifatidagi faoliyati ko'rib chiqiladi.
Otajon Hoshimov hayoti va ijodi.: Otajon Hoshimovning adabiy-estetik qarashlari, madaniy merosga munosabati va zamonaviy asarlar haqidagi qarashlari tahlil etiladi.
Izzat Sulton hayoti va ijodi.: Izzat Sultonning adabiy merosi, jumladan, adabiyot nazariyasi, Navoiy ijodi va zamonaviy adabiyotga oid qarashlari yoritiladi. Olimning ilmiy izlanishlarida realizm muammolari tahlil qilinadi.
Xomil Yoqubov hayoti va ijodi.: Xomil Yoqubovning etuk munaqqid sifatidagi faoliyati, Oybekshunos olim sifatidagi roli, F.Fulom ijodining tadqiqotchisi sifatidagi ishlari va XX asr o'zbek adabiyoti tarixini yaratishdagi xizmatlari ko'rib chiqiladi.
M.Qo'shjonov hayoti va ijodi.: M.Qo'shjonovning nazariyotchi olim va etuk munaqqid sifatidagi faoliyati, Qodiriyshunos olim sifatidagi ishlari va Oybek ijodiga oid tadqiqotlari yoritiladi. Adabiy jarayon va olimning o'rni tahlil qilinadi.
O. Sharafiddinov hayoti va ijodi.: Ozod Sharafiddinovning buyuk munaqqid sifatidagi faoliyati, 60-90 yillar adabiy jarayonida tutgan o'rni, o'zbek she'riyatining talqinchisi sifatidagi roli, adabiy portret janriga qo'shgan hissasi va Cho'lponshunos sifatidagi ishlari ko'rib chiqiladi.
Umarali Normatov hayoti va ijodi.: Umarali Normatovning hozirjavob munaqqid sifatidagi faoliyati, ijodida nasr muammolari, Qodiriyshunos munaqqid sifatidagi ishlari, adabiy jarayon muammolari va adabiy tanqid janrlari rivojidagi hissasi yoritiladi.
Naim Karimov hayoti va ijodi.: Naim Karimovning adabiy-estetik qarashlari, she'rshunos olim sifatidagi faoliyati, XX asr adabiyotini qayta baholashdagi ishlari va tarixiy-biografik talqinga qo'shgan hissasi tahlil qilinadi.
Salohiddin Mamajonov hayoti va ijod yo'li.: Salohiddin Mamajonovning hayoti, adabiy-estetik qarashlari, ijodida she'riyat talqini, istiqlol davri faoliyatining tamoyillari va 50-60 yillar tanqidchiligi tamoyillarining aks etishi yoritiladi.
G'oyaviy-badiiy izchillik va mahorat uchun kurash.: Adabiy jarayondagi etakchi tamoyillar, adabiy tanqidda yozuvchi va kitobxon muammolari, 70-80 yillar tanqidchiligida yangicha ilmiy tafakkur tamoyillari, janrlar va yangi adabiyotga munosabat tahlil qilinadi.
Adabiy tanqidda umumbashariy mezon va meyorlarning shakllanishi.: Mustaqillikdan keyingi davrda adabiyotda yuz bergan o'zgarishlar, adabiy tanqidda XX asr o'zbek adabiyotini qayta baholash, modernizm muammolari, sotsialistik realizm metodidagi inqiroz va tanqidchilik metodologiyasidagi yangilanishlar yoritiladi.
Tanqid va adabiy jarayon: Adabiy tanqid va badiiy adabiyotning o'zaro aloqasi, adabiy jarayonning murakkabligi, unda yangi tamoyillar va mezonlarning paydo bo'lishi, umumjahon adabiy hayoti bilan bog'liqligi va tanqidning janrlari tahlil qilinadi.