Карбюраторли двигателларнинг таъминлаш тизимини ўрганиш
Ushbu kitob transport vositalarining tuzilishi va nazariyasiga bag'ishlangan bo'lib, unda O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv dasturi asosida tayyorlangan. Kitobda transport vositalarining asosiy qismlari, jumladan, dvigatellari (karbyuratorli va dizel), ilashish mexanizmlari, uzatmalar qutisi, g'ildirakli uzatmalar, rul boshqarmasi va tormoz tizimlari kabi muhim mavzular yoritilgan. Har bir mavzu laboratoriya ishlari bilan mustahkamlanadi, talabalarga amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Karbyuratorli dvigatellarning ta'minlash tizimi: Karbyuratorli dvigatellarning tuzilishi va ishlash prinsipini o'rganish, yoqilg'i baklari, filtrlar, nasoslar va havo tozalagichlar haqida ma'lumot beriladi. Laboratoriya ishi talabalarga amaliy ko'nikmalarni rivojlantirishga yordam beradi.
- Dizel dvigatellarning ta'minlash tizimi: Dizel dvigatellarning yoqilg'i tizimi, yuqori bosimli nasoslar, forsunka purkagichlar va aralashma hosil bo'lish jarayonlari batafsil tahlil qilinadi. Laboratoriya mashg'ulotlari orqali talabalar ushbu tizimning ishlash xususiyatlarini o'rganadilar.
- Ilishish mexanizmi: Ilishish mexanizmining vazifasi, tuzilishi va ishlashini o'rganish, uning xillari va asosiy qismlari haqida ma'lumot beriladi. Laboratoriya ishi orqali talabalar mexanizmlarning tuzilishini tushunib yetadilar.
- Transport vositalarining umumiy tuzilishi: Transport vositalarining asosiy qismlari, modellari va modifikatsiyalari haqida ma'lumot beriladi. Ushbu bo'lim talabalarga transport vositalarining umumiy tuzilishini tushunishga yordam beradi.
- Avtomobil dvigatellarining umumiy tuzilishi va ishlash prinsiplari: Ichki yonuv dvigatellarning ishlash prinsiplari, asosiy mexanizmlari va sistemalari, karbyuratorli va dizel dvigatellarning farqlari tushuntiriladi. Talabalar dvigatelning asosiy parametrlarini o'rganadilar.
- Dvigatellarning krivoship-shatunli mexanizmi: Krivoship-shatunli mexanizmning vazifasi va tuzilishi, dvigatel blok-karteri, silindr kallagi, porshenlar va boshqa qismlari haqida ma'lumot beriladi.
- Dvigatellarning gaz taqsimlash mexanizmi: Gaz taqsimlash mexanizmining vazifasi va tuzilishi, klapanlar, tirsakli val va gaz taqsimlash vallarining ishlash prinsiplari o'rganiladi.
- Sovutish va moylash tizimlari: Dvigatellarning sovitish va moylash tizimlarining vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari, moy nasoslari, filtrlar va radiatorlar haqida ma'lumot beriladi.
- Uzatmalar qutisi va taqsimlash qutisi: Uzatmalar qutisi va taqsimlash qutisining vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari, sekinlashtirgichlar haqida ma'lumot beriladi.
- Kardan uzatmasi, asosiy uzatma va yarim o'qlar: Kardan uzatmasi, asosiy uzatma va yarim o'qlarning vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari, differensiallar haqida ma'lumot beriladi.
- Avtomobilning rul boshqarmasi: Avtomobilning rul boshqarmasining vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari, rul mexanizmlari va rul trapeciyasi haqida ma'lumot beriladi.
- Transport vositalarining tormoz tizimi: Transport vositalarining tormoz tizimining vazifasi, tuzilishi va ishlash prinsiplari, tormoz boshqarmasi, g'ildirak tormoz mexanizmlari va tormoz yuritmalari haqida ma'lumot beriladi.