Фосфорли ўғит қўллашни кузги буғдойнинг ривожланиши ва хосилдорлигига таъсири (таъминланганлик даражаси турлича ўтлоқи тупроқларда)

Ushbu kitobda Oʻzbekiston Respublikasida kuzgi bugʻdoy yetishtirishda fosforli oʻgʻitlardan foydalanishning ahamiyati, tuproq unumdorligiga taʼsiri, oʻsimlikning oʻsishi va rivojlanishiga taʼsiri, hosildorlikni oshirish yoʻllari, iqtisodiy samaradorligi kabi masalalar ilmiy asoslangan holda yoritilgan. Tadqiqotlar Andijon viloyatining oʻtloqi tuproqlarida olib borilgan. Kuzgi bugʻdoyning turli navlari uchun fosforli oʻgʻitlar meʼyorlari va ularning don sifatiga taʼsiri ham oʻrganilgan.

Asosiy mavzular

Fosforli oʻgʻitning oʻsimliklar hayotidagi ahamiyati: Fosfor oʻsimlik hujayralari tarkibiga kiruvchi muhim element boʻlib, energiya almashinuvi, oqsil sintezi va boshqa hayotiy jarayonlarda ishtirok etadi. Fosfor yetishmasligi oʻsimlikning oʻsishi va rivojlanishini sekinlashtiradi, hosildorlikni kamaytiradi.
Tuproqdagi fosforning shakllari va oʻzgarishi: Tuproqda fosfor turli mineral va organik birikmalar holida mavjud boʻladi. Oʻsimliklar uchun asosan eruvchan fosfatlar muhim. Tuproqdagi fosforning harakatchanligi tuproq reaksiyasi, namlik, harorat va boshqa omillarga bogʻliq.
Kuzgi bugʻdoyni fosfor bilan taʼminlash usullari: Kuzgi bugʻdoyni fosfor bilan taʼminlash uchun mineral oʻgʻitlar (superfosfat, ammofos) va organik oʻgʻitlar (goʻng, kompost) qoʻllaniladi. Oʻgʻitlar tuproqqa ekishdan oldin yoki oʻsimlikning oʻsish davrida solinadi. Bargdan tashqari oziqlantirish ham samarali hisoblanadi.
Fosforli oʻgʻitlarning kuzgi bugʻdoy hosildorligiga taʼsiri: Fosforli oʻgʻitlar kuzgi bugʻdoyning hosildorligini oshiradi, don sifatini yaxshilaydi. Fosfor taʼsirida oʻsimlikning ildiz tizimi yaxshi rivojlanadi, poya mustahkam boʻladi, don tarkibida oqsil miqdori ortadi.
Fosforli oʻgʻitlarning iqtisodiy samaradorligi: Fosforli oʻgʻitlardan foydalanish xarajatlarni qoplaydi va qoʻshimcha foyda keltiradi. Oʻgʻitlashning iqtisodiy samaradorligi hosildorlikning oshishi, mahsulot sifatining yaxshilanishi va oʻgʻit narxiga bogʻliq.