Stantsiya va energetika tizimlarini releli ximоyasi
Ushbu kitob elektrotexnika sohasiga oid bo'lib, energetika tizimlarida releli himoya va avtomatika qurilmalarining asosiy tushunchalari, tuzilishi, ishlash prinsiplari va qo'llanilish sohalarini yoritadi. Unda elektr stansiyalaridagi nonormal holatlar, qisqa tutashuvlar va ularning oqibatlari, releli himoya elementlari, tok va kuchlanish transformatorlari, vaqt relelari, induksion relelar, maxsus relelar va mikroprotsessorli himoya tizimlari kabi mavzular batafsil ko'rib chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Energetika tizimlaridagi nonormal holatlar va qisqa tutashuvlar: Elektr stansiyalarida va tarmoqlarda yuzaga keladigan nonormal holatlar (tokning oshishi, kuchlanishning pasayishi) va qisqa tutashuvlarning sabablari, turlari va oqibatlari tahlil qilinadi. Qisqa tutashuv tokining ta'siri, issiqlik ajralishi va buzilishlar keltirib chiqarishi ko'rsatilgan.
- Releli himoya elementlari va tushunchalari: Releli himoyaning asosiy talablari (tanlovchanlik, tezkorlik, sezgirlik, ishonchlilik) va rele elementlarining turlari (tok relelari, kuchlanish relelari, vaqt relelari, oraliq relelar, ko'rsatkich relelari) haqida ma'lumot beriladi. Relelarning ulanish sxemalari va uzgichga ta'sir qilish usullari ko'rib chiqiladi.
- Tok va kuchlanish transformatorlari: Tok va kuchlanish transformatorlarining vazifasi, tuzilishi, ulanish sxemalari, aniqlik sinflari va xatoliklari yoritiladi. Transformatorlarning magnitlovchi toklari va ularga ta'sir qiluvchi parametrlar tahlil etiladi. Shuningdek, transformatorlarni ishlatishda e'tiborga olinadigan jihatlar ko'rsatiladi.
- Maxsus relelar va mikroprotsessorli himoya tizimlari: Magnitoelektrik relelar, yarim o'tkazgichli relelar va mikroprotsessorli releli himoya tizimlarining tuzilishi va ishlash prinsiplari tushuntiriladi. Mikroprotsessorli tizimlarning afzalliklari va imkoniyatlari (avariya holatlarini aniqlash, parametrlarini boshqarish, axborotlarni uzatish) ko'rsatilgan.
- Kuchlanishi 1000 V gacha bo'lgan tarmoqlarni himoyalash: Kuchlanishi 1000 V gacha bo'lgan elektr tarmoqlarini himoyalash usullari, eruvchan saqlagichlar va avtomatik o'chirgichlarning vazifasi, xarakteristikalari va tanlash shartlari bayon etilgan.