Stansiya va podstansiyalarni elektr qismlari
Ushbu kitob elektr stansiyalari va podstansiyalaridagi elektr jihozlarining ishlash prinsipiga bag'ishlangan bo'lib, unda kommutatsion apparatlar, ajratgichlar, ularni vazifalari, tuzilishi, qisqa tutashtirgichlar, avtomatik ajratgichlar, rubilniklar va pereklyuchatellar, kontaktorlar va magnitli ishga tushirgichlar, saqlagichlar, elektr yoyining paydo bo'lishi va so'ndirish usullari, yuqori kuchlanishli o'chirgichlar, moyli va kam moyli o'chirgichlarning afzalliklari hamda kamchiliklari haqida ma'lumotlar berilgan. Kitob talabalar va shu sohada ishlovchi mutaxassislar uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Kommutatsion apparatlar: Kommutatsion apparatlar elektr zanjirlarini ulash, uzish va o'zgartirish uchun ishlatiladi. Ular 1000 V gacha va undan yuqori kuchlanishli bo'lishi mumkin. Uzish apparatlarida elektr yoyi va uni so'ndirish usullari muhim ahamiyatga ega.
- Saqlagichlar: Saqlagichlar elektr zanjirda qisqa tutashuv yoki o'tayuklanish bo'lganda uni avtomatik ravishda uzish uchun xizmat qiladi. Ular konstruktsiyasining soddaligi va arzonligi sababli sanoat va turmushda keng qo'llaniladi. Saqlagichlar turli nominal toklarga mo'ljallangan bo'lishi mumkin.
- Ajratgichlar: Ajratgichlar elektr zanjirlarida operativ o'zgarishlar kiritish uchun qo'llaniladi. Rubilniklar va pereklyuchatellar qo'lda harakatlantiriladigan noavtomatik uzgichlardir. Avtomatik havo o'chirgichlari normal bo'lmagan rejimda ishlayotgan elektr zanjirlarni avtomatik ajratish uchun ishlatiladi.
- Yuqori kuchlanishli o'chirgichlar: Yuqori kuchlanishli o'chirgichlar elektr qurilmalarda asosiy kommutatsion apparat hisoblanadi. U istalgan rejimda zanjirlarni ulash va uzish uchun xizmat qiladi. Ular moyli, kam moyli, havo, elegaz, elektromagnit, avtogaz va vakuumli turlarga bo'linadi.
- Elektr yoyi: Elektr yoyi - bu kontaktlar orasida tok mavjud bo'lgan xollarda hosil bo'ladigan yuqori haroratli va o'tkazuvchanlikka ega ionlashgan gazlardir. Elektr yoyni so'ndirish uchun turli usullar qo'llaniladi, masalan, kontaktlarni tez ajratish, yoyni qismlarga bo'lish, magnit maydonda harakatlantirish va boshqalar.