Проблема «запад-восток-россия» в русской литературе

Ushbu dissertatsiya ishida "G'arb-Sharq-Rossiya" muammosi rus adabiyotida turli darajalarda, jumladan, semantik, obrazli va mafkuraviy darajalarda o'rganiladi. Ayrim hollarda siyosiy darajaga chiqish holatlari ham kuzatiladi. Muallif biografik va adabiy materiallarni jalb qilgan holda rus yozuvchilarining ushbu muammoni hal qilishdagi o'ziga xosligini ochib beradi. "G'arb-Sharq" paradigmasi madaniy o'zlikning tubdan farq qiluvchi modellarini taqdim etadi, ular bir tomondan o'zaro bog'liq, boshqa tomondan esa madaniyat birligining dialektikasini mujassamlashtiradi.

Asosiy mavzular

  • Madaniyatlar tipologiyasi: Madaniyatlar tipologiyasi masalalari, tipologiyaning asosiy mezonlari va tamoyillari, madaniyatni ilmiy o'rganishdagi ahamiyati ko'rib chiqiladi. "Madaniy-tarixiy tip", "etnik", "milliy", "g'arbiy", "sharq madaniyati", "evropotsentrizm" kabi tushunchalarga e'tibor qaratiladi. Rus madaniyatining o'ziga xosligi, uning jahon madaniy-tarixiy jarayonidagi o'rni, rus madaniyatining shakllanishiga ta'sir etgan omillar tahlil qilinadi.
  • Rossiyaning o'rni: Rossiyaning G'arb va Sharq o'rtasidagi oraliq mavqei, sivilizatsion mansubligi, G'arb va Sharqqa munosabati, rus madaniyatining ma'naviy hayotida sharq adabiyotining roli masalalari o'rganiladi. Bu mavzu doirasida M.Yu.Lermontov, B.Pilnyak va A.Beliy ijodi, K.Balmont, N.Gumilev, V.Xlebnikovlarning she'riy asarlari tahlil qilinadi.
  • XIX-XX asrlar rus adabiyoti: XIX-XX asrlar rus adabiyotida G'arb va Sharq muammosi yangicha talqin etiladi. Agar XIX asrda "g'arbparastlik" mavzusi ustun bo'lgan bo'lsa, XX asrda "Rossiyaning G'arbga munosabati" formulasi "Rossiyaning Sharqqa munosabati"ga o'zgaradi. Sharq yangi ma'naviy kuchlar manbai sifatida qabul qilinadi, Rossiya esa bu kuchlarning Yevropaga o'tkazuvchisi bo'ladi.
  • XX asr rus adabiyoti: XX asrda Nikolay Berdyaevning qarashlari orqali rus adabiyotida Sharq va G'arb munosabatlari tahlil qilinadi. Berdyaev Sharqni yangi ma'naviy kuchlar manbai, Rossiyani esa bu kuchlarning Yevropaga o'tkazuvchisi sifatida ko'radi. Shuningdek, B.Pilnyak ijodida Sharq va G'arbning o'zaro ta'siri masalalari o'rganiladi.