Nemis va o’zbek tillaridagi fe’llarda modallik muammolari
Ushbu hujjat nemis va o'zbek tillaridagi fe'llarda modallik masalalariga bag'ishlangan bitiruv malakaviy ishidir. Unda modallik kategoriyasi, uning o'ziga xos xususiyatlari, ifodalanish usullari va tillardagi farqlari qiyosiy tahlil qilinadi. Ishning maqsadi nemis va o'zbek tillarida modallik tizimini o'rganish va ularni og'zaki dialogik nutqda qo'llash samarali yo'llarini tadqiq qilishdir. Ish tilshunoslik sohasiga oid bo'lib, unda modallik masalasini yoritish, nemis va o'zbek tillarida modallikning turlari haqida ma'lumot berish, modallikning ifoda vositalarining mazmun-mohiyatini ochib berish, nemis tilidagi dialogik nutqdagi subyektiv modallikni ifodalovchi vositalarning o'ziga xosligi va ularning ifodalanishini ko'rib chiqish, shuningdek, nemis tilidagi subyektiv modal vositalarning o'zbek tiliga berilish imkoniyatlarini tahlil qilish vazifalari qo'yilgan. Ilmiy ish nemis va o'zbek tillari dialogik nutqida subyektiv modallik ilk marotaba qiyosiy o'rganilganligi bilan yangilik kasb etadi.
Asosiy mavzular
- Modallik universal kategoriya sifatida: Ushbu mavzu modallikning universal kategoriya sifatidagi mohiyatini ochib beradi. Modallik fikrning mantiqiy qurilishi bilan chambarchas bog'liq bo'lgan til hodisasi ekanligi, shuningdek, bir vaqtning o'zida tilshunoslik va mantiq tekshiruv obyekti ekanligi ta'kidlanadi. Modallikning asosiy vazifasi gapning eng muhim belgisi bo'lish, shuningdek fikr shaklini ifodalashda muhim ahamiyat kasb etishi ko'rsatiladi. Modallikning turli ta'riflari keltiriladi va uning asosiy xususiyatlari tahlil qilinadi. Shuningdek modallik kategoriyasini rivojlanishiga hissa qo'shgan olimlarning fikrlari bilan tanishamiz.
- Nemis tilida modallik kategoriyasini ifodalash usullari: Ushbu mavzu nemis tilida modallik kategoriyasini ifodalashning turli usullarini o'rganadi. Modallik kommunikativ birlik sifatida, shuningdek, modallik kategoriyasining tillar misolidagi aksi va gapning semantik komponenti sifatida ko'rib chiqiladi. Oddiy gaplarning modalligi V.G. Admoni tomonidan tasnif qilinadi, bunda ularning modallikni ifodalash xususiyatlariga asoslangan holda ikkita guruhga ajratiladi. Bundan tashqari nemis tilida modal so'zlarning semantik xususiyatlariga katta e'tibor qaratiladi.
- Nemis tili dialogik nutqida modallikni ifodalash usullari va uning o'zbek tiliga berilish imkoniyatlari: Ushbu bob dialogik nutqda modallikning ifodalanish usullari va ularning o'zbek tiliga tarjima qilish imkoniyatlarini qiyosiy tahlil qilishga bag'ishlangan. Asosan subyektiv modallik ifodalanishi, jumladan gapning kommunikativ funksiyasiga ko'ra, so'zlovchining gap mazmunini baholashiga ko'ra va voqelikka qaratilgan munosabatga yondashuvga ko'ra, kabi turli jihatlar ko'rib chiqiladi. Shuningdek unda biz voqelikka nisbatan ishonch darajasi, his tuyg'ularimiz va subyekt reaksiyalarimiz orqali ifodalanadigan ma'nolarni tahlil qilamiz.