Иқтисодий-ижтимоий тараққиёт назарияси

Ushbu kitob "Iqtisodiy-ijtimoiy taraqqiyot nazariyasi" mavzusida O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Toshkent Moliya instituti tomonidan tayyorlangan ma'ruzalar matnidan iborat. Kitobda iqtisodiy-ijtimoiy taraqqiyot nazariyasining asosiy tushunchalari, jahon iqtisodiyoti va uning rivojlanishi, inflyatsiya, bandlik, ishsizlik kabi makroiqtisodiy ko'rsatkichlar, pul muomalasi, moliyaviy tizim, davlatning iqtisodiyotdagi roli va boshqa muhim masalalar yoritilgan. Ma'ruzalar matni ikki qismdan iborat bo'lib, makroiqtisodiyot va jahon xo'jaligiga oid mavzularni o'z ichiga oladi. Kitobda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov asarlaridan va boshqa me'yoriy hujjatlardan keng foydalanilgan. Kitob barcha yo'nalishdagi bakalavrlar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

  • MILLIY IQTISODIYOT VA UNING MAKROIQTISODIY O'LCHAMLARI: Ushbu mavzu milliy iqtisodiyotning mohiyati va uning makroiqtisodiy ko'rsatkichlari, yalpi milliy mahsulot (YaMM)ning mazmuni, tarkibiy qismlari va harakat shakllari, nominal va real YaMM ko'rsatkichlari, YaMMni hisoblash usullari hamda jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining YaMM va iqtisodiy faollikka ta'siri kabi masalalarni yoritadi.
  • YALPI TALAB VA YALPI TAKLIF NAZARIYASI: Bu mavzu yalpi talab tushunchasi va uning hajmi-ga ta'sir etuvchi omillar, yalpi taklif tushunchasi, tarkibi va ta'sir etuvchi omillar, yalpi talab va yalpi taklif o'rtasidagi muvozanat hamda ularning o'zgarishi, yalpi talab va yalpi taklif modeli kabi masalalarni yoritadi.
  • IQTISODIY O'SILISH VA MILLIY BOYLIK: Mavzu iqtisodiy o'sishning mohiyati, turlari va ko'rsatkichlari, iqtisodiy o'sish omillari hamda milliy boylik tushunchasi va uning tarkibiy tuzilishi masalalarini yoritadi.
  • ISTEMOL, JAMG'ARMA VA INVESTITSIYALAR: Ushbu mavzu iste'mol va jamg'armaning iqtisodiy mazmuni hamda ularning o'zaro bog'liqligi, jamg'armaning mohiyati, omillari va samaradorligi, investitsiyalar va ularning darajasini belgilovchi omillar kabi masalalarni ochib beradi.
  • UMUMIY IQTISODIY MUVOZANATLIK: Mavzu iqtisodiy muvozanatlikning mazmuni va turlari, iqtisodiy muvozanatlikni aniqlash usullari, resesion va inflyatsion farq, iqtisodiy mutanosiblik va uning turlari, O'zbekistonda iqtisodiy muvozanatlikni ta'minlashning iqtisodiy o'sishdagi ahamiyati kabi masalalarni yoritadi.
  • IQTISODIY BEQARORLIK VA SIKL NAZARIYALARI: Mavzu makroiqtisodiy beqarorlik va iqtisodiyotning siklliligi, iqtisodiy sikl nazariyalari, sikllarning asosiy turlari, inqirozlarning mazmuni va turlari, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining mohiyati, sabablari va oqibatlari, shuningdek, O'zbekiston iqtisodiyotiga ta'siri va uning oldini olish yo'llari kabi masalalarni qamrab oladi.
  • BANDLIK VA ISSIZLIK: Ushbu mavzu bandlik tushunchasi, to'liq va samarali bandlik muammosi, bandlik nazariyalari, ishsizlik va uning turlari, ishchi kuchini qayta taqsimlashning bozor mexanizmi hamda jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining bandlik va ishsizlikka ta'siri, O'zbekistonda bandlikni ta'minlashda mehnat birjalarining faoliyati va ishsizlarni ijtimoiy himoyalash masalalarini yoritadi.
  • BOZOR IQTISODIYOTI VA UNING BELGILARI: Mavzu bozor iqtisodiyoti va uning yuzaga kelishi, bozor iqtisodiyotiga o'tish modellarining asosiy belgilari hamda uning afzalliklari va zidiyatlari kabi masalalarni tushuntiradi.
  • PUL MUOMALASI VA INFLYATSIYA: Ushbu mavzu pul tizimi, pul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari, pul bozori, pulga bo'lgan talab va taklif, inflyatsiya, uning sabablari va turlari, inflyatsiyaning oqibatlari hamda davlatning inflyatsiyaga qarshi tadbirlari va O'zbekistonda milliy valyutaning barqarorligini ta'minlash masalalarini qamrab oladi.
  • JAMIYATNING MOLIYA VA KREDIT TIZIMI: Mavzu moliyaning mohiyati va vazifalari, moliya tizimi, byudjet taqchilligi va davlat qarzlari, soliq tizimi va uning vazifalari, davlatning fiskal siyosati va uning turlari, O'zbekistonda byudjet va soliq tizimini takomillashtirish masalalari, kreditning mohiyati, vazifalari va manbalari, kredit turlari va ta'moyillari, foiz va unga ta'sir etuvchi omillar, kredit va bank tizimi, pul multiplikatori, markaziy bank va uning asosiy vazifalari kabi masalalarni yoritadi.
  • AHOILI DAROMATLARI VA DAVLATNING IJTIMOIY SIYOSATI: Ushbu mavzu aholi daromadlari va ularning tarkibi, aholi turmush darajasi va uning ko'rsatkichlari, daromadlar tengsizligi va uni aniqlash, davlatning ijtimoiy siyosati va O'zbekistonda ijtimoiy siyosatning asosiy yo'nalishlari kabi masalalarni yoritadi.
  • JAHON IQTISODIYOTI VA UNING RIVOJLANISHI: Mavzu jahon xo'jaligining tashkil topish bosqichlari va asosiy belgilari, jahon infraqurilmasining rivojlanishi, xalqaro iqtisodiy munosabatlarning shakllanishi va qiyosiy ustunlik nazariyasi, savdo va moliyaviy munosabatlar, valyuta tizimlari, valyuta kursining o'zgarishiga ta'sir etuvchi omillar hamda jahon moliyaviy inqirozining O'zbekistonga ta'siri va uning oldini olish yo'llari kabi masalalarni yoritadi.