Тематический словарь по истории Узбекистана

Ushbu kitob Oʻzbekiston tarixiga oid tematik lugʻat boʻlib, unda Oʻzbekiston tarixiga aloqador atamalar va tushunchalar izohlangan. Lugʻat asosan talabalarga va Oʻzbekiston tarixi bilan qiziquvchilarga moʻljallangan.

Asosiy mavzular

Kirish: Kirish qismida Oʻzbekistonning boy tarixiy oʻtmishi, uning Markaziy Osiyodagi oʻrni va ahamiyati haqida soʻz boradi. Shuningdek, tarix fanining vazifalari, mustaqillik yillarida Oʻzbekiston tarixini oʻrganishga boʻlgan eʼtibor va yondashuvlar bayon etiladi.
Markaziy Osiyo - jahon sivilizatsiyasi oʻchoqlaridan biri: Ushbu mavzuda Markaziy Osiyoning qadimiy tarixi, insoniyat sivilizatsiyasiga qoʻshgan hissasi, mintaqada yuzaga kelgan davlatlar va ularning jahon tarixidagi roli haqida maʼlumot beriladi. Shuningdek, qadimgi odamlarning turmush tarzi, diniy eʼtiqodlari va madaniyati yoritilgan.
Oʻzbek davlatchiligi shakllanishi va uning ilk bosqichlari: Bu mavzu Oʻzbekiston hududida davlatchilikning shakllanish jarayonini, qadimgi davlatlar (Soʻgʻd, Baqtriya, Xorazm) tarixi, ularning siyosiy tuzumi, iqtisodiyoti va madaniyati haqida hikoya qiladi. Aleksandr Makedonskiyning Oʻrta Osiyoga yurishlari va uning oqibatlari ham koʻrib chiqiladi.
Oʻzbek xalqining etnik shakllanish tarixi: Oʻzbek xalqining shakllanishida ishtirok etgan qabilalar va elatlar, ularning madaniyati va tili haqida maʼlumotlar berilgan. Etnogenez jarayonining asosiy bosqichlari va oʻzbek xalqining oʻziga xos xususiyatlari ochib berilgan.
Ilk oʻrta asrlarda Oʻzbekiston davlatchiligi: ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayot: Turk xoqonligi, Arab xalifaligi davrida Oʻzbekiston hududidagi siyosiy vaziyat, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar va madaniy rivojlanish jarayonlari tahlil qilingan.
IX-XII asrlarda oʻrta osiyo xalqlarining renessansi. Mashhur mutafakkirlar va olimlarning dunyo tsivilizatsiyasiga qoʻshgan hissasi: Ushbu davr Markaziy Osiyo xalqlari tarixida ilm-fan, madaniyat va sanʼatning yuksalishi bilan xarakterlanadi. Al-Xorazmiy, Al-Beruniy, Ibn Sino va boshqa olimlarning ilmiy merosi koʻrib chiqiladi.
Moʻgʻul bosqinchilariga qarshi kurash. Jaloliddin Manguberdi - vatan himoyachisi: Moʻgʻullarning Oʻrta Osiyoga bosqini, Xorazmshohlar davlati qulashi va Jaloliddin Manguberdining moʻgʻullarga qarshi kurashi batafsil yoritilgan.
Amir Temur va temuriylar davrida ijtimoiy siyosiy va iqtisodiy hayot: Amir Temurning hokimiyatga kelishi, uning harbiy yurishlari, davlatni boshqarish tizimi va madaniy homiyligi haqida maʼlumotlar keltirilgan.
Oʻrta Osiyo hududlarining xonliklarga boʻlinishining sabablari va oqibatlari: Temuriylar davlati qulashi, Oʻrta Osiyoda yangi xonliklar (Buxoro, Xiva, Qoʻqon) tashkil topishi, ularning siyosiy va iqtisodiy hayoti tahlil qilingan.
Rossiya imperiyasi tomonidan Oʻzbekiston xonliklarining zabt etilishi. Xalqning chorizm zulmiga qarshi milliy-ozodlik harakati. Jadidchilik: Rossiya imperiyasining Oʻrta Osiyoni bosib olishi, Oʻzbekiston xonliklarining Rossiyaga qaramligi, mahalliy aholining milliy ozodlik harakati va jadidchilik harakati koʻrib chiqilgan.
Turkistonda sovet hokimiyatining oʻrnatilishi. Sovet hokimiyatida siyosiy, iqtisodiy va ma'naviy qaramlik: Oʻzbekistonda Sovet hokimiyatining oʻrnatilishi, Sovet davrida siyosiy qatagʻonlar, iqtisodiy va madaniy sohalardagi oʻzgarishlar va ularning oqibatlari yoritilgan.
Oʻzbekiston Ikkinchi jahon urushi yillarida: Oʻzbekiston xalqining Ikkinchi jahon urushidagi ishtiroki, front ortidagi hayot, Oʻzbekistonga evakuatsiya qilingan aholi va sanoat korxonalari haqida maʼlumotlar berilgan.
Oʻzbekiston mustaqillikka erishish yoʻlida (1989-1991): Sovet Ittifoqi qulashi arafasida Oʻzbekistonda milliy ozodlik harakatining kuchayishi, mustaqillik uchun kurash va Oʻzbekistonning davlat suverenitetiga erishishi jarayonlari tahlil qilingan.
Oʻzbekistonning davlat mustaqilligi (1989-1991).: Ushbu mavzuda Oʻzbekistonning davlat mustaqilligiga erishishi va mustaqil davlat qurish yoʻlidagi islohotlar, demokratik jamiyat asoslarini yaratish, huquqiy davlat qurish va fuqarolik jamiyati asoslari haqida ma'lumotlar berilgan
Mustaqil Oʻzbekiston: jahon hamjamiyatiga integratsiya: Mustaqil Oʻzbekistonning tashqi siyosati, xalqaro tashkilotlarga aʼzoligi, jahon hamjamiyati bilan hamkorlik aloqalari yoritilgan.