Электр ҳаракат таркибини автоматлаштириш.
Ushbu kitob "Elektr harakat tarkibini avtomatlashtirish" fanidan ma'ruzalar matni bo'lib, Toshkent temir yo'l muhandislari institutida o'qitiladigan mazkur fanning asosiy tushunchalari, prinsiplari va tizimlarini o'z ichiga oladi. Kitob elektr poyezdlari va lokomotivlarining avtomatik boshqaruv tizimlariga bag'ishlangan bo'lib, talabalarga fan asoslarini o'rganishda yordam beradi.
Asosiy mavzular
- ЭҲТ бошқариш тизимларининг классификацияси: ЭҲТ бошқариш тизимининг вазифалари, поездни бошқариш мақсадлари, ҳаракат хавфсизлиги ва энергия сарфини оптималлаштириш, тортиш ва тормозлаш кучларини ҳосил қилиш, электр таъминот тизимлари.
- Ўзгармас ток электр моторларини тортиш режимида бошқариш тизимлари: Ўзгармас ток ТЭМ тезлигини ва тортиш кучини ростлаш принциплари, тортиш кучини ростлашда кучланишни ўзгартириш усуллари, кучланишни импулсли ростлаш.
- Ўзгармас ток тортув электр моторларини ишга тушириш реостатларини ҳисоблаш: Аста-секин реостатли ишга тушириш шартлари, бир гуруҳда ва бир неча гуруҳлашда ишга тушириш қаршилигини ҳисоблаш, ишга тушириш резистори поғонасини аналитик усулда ҳисоблаш.
- Тортув электр моторининг қўзғатгичини бошқариш тизимлари: Қўзғатишни ростлаш усуллари, ТЭМларнинг сусайтирилган қўзғатишдаги характеристикалари, кучланишни ўзгартириш.
- Статик ўзгартгичлар ёрдамида ЭҲТни тортиш режимида ишга тушириш: Тортув электр моторларини трансформаторлардан бир фазали тўғрилагичлар ёрдамида ишлаш шартлари, статик ўзгартгичларда тўғриланган ток пулсацияси.
- Вентилли ТЭМ ли ЭҲТ нинг бошқариш тизимлари: Вентилли ТЭМларнинг ишлаши, куч занжири схемалари, генератор ва мотор режимлари.
- Чизиқли звеноларни ўзаро улаш: Чизиқли звенолар ўзаро уланиши, кетма-кет ва параллел улаш, узатиш функцияси.
- Минимал-фазали звенолар хоссалари: Комплекс кучайтириш коэффициенти, узатиш функцияси, чизиқли АБТ ларнинг типик звенолари.
- Электр транспорти ёрдамчи занжирларини бошқариш: Ёрдамчи занжирлар вазифалари, коллекторли электр моторли ёрдамчи занжирлар, асинхрон мотори ёрдамчи занжирлар.
- Электр узатишларни автоматик ҳимоялаш қурилмалари: Ҳимоялашнинг зарурлиги, автоматик ҳимоялаш қурилмалари турлари, бошқариш схемаларида ҳимоя жиҳозларининг жойлашиши.