Эрмамат нурматов шеъриятида паремиологик бирликларнинг қўлланилиш ўринлари

Ushbu kitob filologiya fakulteti talabasi tomonidan yozilgan referat bo‘lib, unda O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta ta’lim vazirligi Namangan davlat universiteti filologiya fakultetining o‘zbek tili yo‘nalishi talabasi Husnora Tursunovaning Ermamat Nurmatov she’riyatida paremiologik birliklarning qo‘llanilish o‘rinlari mavzusi tadqiq etilgan.

Asosiy mavzular

Shoirning xalq maqollaridan foydalanish mahorati: Shoir Ermamat Nurmatov she’riyatida xalq maqollarini o‘z o‘rnida va mohirona qo‘llaydi. Maqollarni she’r vazniga moslashtirish, mazmunini boyitish orqali o‘ziga xos uslub yaratadi. Shoir maqollarni turli ko‘rinishlarda qo‘llay oladi.
Ermamat Nurmatov she’riyatida frazeologizmlarning ahamiyati: Shoir o‘z she’rlarida frazeologizmlardan unumli foydalanadi. Frazeologizmlar fikrni obrazli va ta’sirchan ifodalashga xizmat qiladi. Shoir frazeologizmlarni o‘z o‘rnida va mohirona qo‘llash orqali she’rlariga joziba bag‘ishlaydi.
"-simon" qo‘shimchali so‘zlarning semantik xususiyatlari: Shoir o‘z she’rlarida “-simon” qo‘shimchasi bilan yasalgan so‘zlarni ko‘plab ishlatadi. Bu qo‘shimcha so‘zga o‘xshatish ma’nosini beradi va she’rning obrazliligini oshiradi. O‘xshatish shaklga, ovozga, harakatga, holatga va vazifaga ko‘ra bo‘lishi mumkin.
Ermamat Nurmatovning tasviriy ifoda yaratish mahorati: Tasviriy ifodalar insonning obrazli fikrlashi mahsuli bo‘lib, nutqda o‘ziga xos o‘ringa ega. Shoir predmetning o‘z nomidan ko‘ra, uning tasviriy, ya’ni xayolda chizilgan nomini qo‘llash orqali she’rning ta’sirchanligini oshiradi. Shoir o‘zi yaratgan tasviriy ifodalarni mohirona qo‘llaydi.
Ermamat Nurmatov she’riyatida xalqona bo‘yoqqa ega so‘zlarning tutgan o‘rni: Shoir o‘z she’rlarida xalqona so‘zlardan keng foydalanadi. Xalqona so‘zlar she’rga milliy ruh bag‘ishlaydi, o‘quvchini o‘ziga tortadi. Xalq turmushida ishlatilinadigan narsalar va terminlar ham o'z ifodasini topgan.
Shoir she’rlaririning sintaktik xususiyatlari: Ermamat Nurmatov she’rlari sintaktik jihatdan ham o‘ziga xosdir. Shoir she’rlarida inversiya, undalmalar, takrorlar kabi sintaktik usullardan mohirona foydalanadi. Bu usullar she’rning ta’sirchanligini oshirishga xizmat qiladi.
Ermamat Nurmatovning undalmalardan foydalanish mahorati: Ermamat Nurmatov o‘z ijodida murojaatlarga, undalmalarga salmoqli o‘rin beradi. Muallif hamda murojaat qilinayotgan ob’ekt o‘rtasidagi suhbatga bevosita o‘quvchi ham kirisha boshlaydi. Ijodkorning bu usuli she’rlarining jonliligini ham ta’minlab bergan. Shoir murojaatlari inson ga, o‘rin-joйga, abstrak predmetlarga, aniq narsalarga qaratilgan.