“Bo’yovchi mоddalar kimyosi” fanidan ta`lim yo’nalishi 5320400 “Kimyoviy texnоlоgiya” (tarmоqlar bo’yicha) yo’nalishi bo’yicha taxsil оlayotgan talabalar uchun ma`ruzalar matni

Ushbu kitob to'qimachilik sanoatida qo'llaniladigan bo'yoqlar va ularni qo'llash texnologiyalariga bag'ishlangan. Unda bo'yoqlarning sinflanishi, ularning kimyoviy tuzilishi, sintez usullari va materiallarga ta'siri kabi masalalar batafsil yoritilgan. Kitobda tabiiy va sintetik bo'yoqlar, ularning afzalliklari va kamchiliklari haqida ma'lumotlar keltirilgan, shuningdek, bo'yash jarayonini optimallashtirish usullari ham ko'rsatilgan. Kitob asosan to'qimachilik texnologlari, kimyogarlar va bo'yoqlar sanoati xodimlari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Bo'yoq moddalarning sinflanishi: Bo'yoq moddalarning kimyoviy tuzilishi va texnik xususiyatlariga ko'ra sinflanishi, shu jumladan nitro-, azo-, arilmetan, antraxinon, indigoid va boshqa sinflar.
Oraliq mahsulotlar sintezi: Bo'yoqlar sintezida qo'llaniladigan oraliq mahsulotlar, ularning xossalari va sintez usullari, xususan benzol, toluol, naftalin va boshqa aromatik birikmalar.
Azo bo'yoqlar: Azo bo'yoqlarning sintezi, xossalari, qo'llanilishi va sinflanishi, diazotirlash va azo-birikish reaksiyalari.
Kub bo'yoqlar: Kub bo'yoqlarning kimyoviy tuzilishi, sintez usullari, xossalari va qo'llanilishi, ularni ishlatishda yuzaga keladigan muammolar va yechimlar.
Oltingugurtli bo'yoqlar: Oltingugurtli bo'yoqlarning xossalari, sintezi va to'qimachilik materiallarini bo'yashda qo'llanilishi, ularning afzalliklari va kamchiliklari.
Tabiiy bo'yoqlar: Tabiiy bo'yoqlarning manbalari, xossalari, to'qimachilik sanoatida qo'llanilishi, ularni olish usullari va ishlatishdagi o'ziga xosliklar.
Bo'yoqlarning xossalarini aniqlash uslublari: Bo'yoqlarning rangini, yuvilishga chidamliligini, yorug'likka bardoshliligini, eruvchanligini va boshqa sifat ko'rsatkichlarini aniqlash usullari.