Қизилқум фосфитларини КСL асосида парчалаб нитрофосфаткалийли ўғитини олиш технологиясини ишлаб чиқиш
Ushbu kitobda Qizilqum fosforitlaridan foydalangan holda kaliy xlorid va azot kislotasi yordamida nitrofo sfatkalini o'g'itlar ishlab chiqarish texnologiyasi o'rganiladi. Tadqiqot davomida turli konsentratsiyadagi azot kislotasi va kaliy xlorid miqdori bilan fosforitlarni parchalash jarayoni tahlil qilingan. Olingan natijalarga asoslanib, samarali va iqtisodiy jihatdan maqbul texnologiya ishlab chiqilgan. Kitobda fosforit xom-ashyosini boyitish, qayta ishlash, jumladan, kimyoviy va termik usullar tahlil qilingan. Shuningdek, tayyor o'g'itning kimyoviy tarkibi, fizik-kimyoviy va texnologik xossalari o'rganilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: O'zbekistonning qishloq xo'jaligida fosforli o'g'itlar va ularning ahamiyati, Qizilqum fosforitlarining tabiatini va ulardan foydalanish muammolari haqida ma'lumot berilgan. Mavzuning dolzarbligi, ilmiy yangiligi, tadqiqot maqsadi va vazifalari bayon etilgan.
- I-bob. Adabiyotlar tahlili: O'zbekistonning kaliy va fosforli rudalari tavsifi, Qizilqum fosforitlarini boyitish va qayta ishlash usullari, fosfatlarni qayta ishlash asosida murakkab o'g'itlar olish texnologiyalari tahlil qilingan. Mavjud texnologiyalarning kamchiliklari va ularni bartaraf etish yo'llari ko'rsatilgan.
- II-bob. Qizilqum fosfat xom-ashyosining KCl ishtirokida azot kislotasining har xil me'yorlarida parchalash jarayonini tadqiq qilish: Boyitilmagan Qizilqum fosfat xom-ashyosining kaliy xlorid ishtirokida azot kislotasining turli me'yorlarida parchalash natijalari keltirilgan. Nitrofo sfatkalini o'g'itlarining fizik-kimyoviy va texnologik xossalari o'rganilgan. Tajribalar natijasida olingan murakkab o'g'itlarning kimyoviy tarkibi jadval ko'rinishida berilgan.
- 2.1. Boyitilmagan Qizilqum fosfat xom-ashyosining KCl ishtirokida azot kislotasining to'liq bo'lmagan me'yorlarida parchalanishi: Qizilqum fosforitlarining past navli, yuqori karbonatli xususiyatlari va ularning azot kislotasi bilan parchalanishi jarayoni tadqiq qilingan. Tajriba natijalari asosida olingan nitrofo sfatkalini o'g'itlarining tarkibi va xossalari tahlil qilingan.
- 2.2. Boyitilmagan Qizilqum fosforitlarini kaliy xloridi ishtirokida azot kislotasining to'liq me'yorida parchalanishini tadqiq qilish: Bu bo'limda Qizilqum fosforitlarining kaliy xlorid ishtirokida azot kislotasi bilan to'liq me'yorida parchalanishi va olingan nitrofo sfatkalini o'g'itlarining kimyoviy tarkibi tadqiq qilingan.
- III-bob. Laboratoriya qurilmasida nitrofo sfatkalini olish: Laboratoriya qurilmasida nitrofo sfatkalini olishning texnologik parametrlari, texnologik tizimi, tayyor o'g'itlarning fizik-kimyoviy va tovar xossalari o'rganilgan.
- Xulosa: Tadqiqot natijalari yakunlangan. Olingan xulosalar va tavsiyalar keltirilgan. Qizilqum fosforitlaridan yangi murakkab azot-fosfor-kaliyli o'g'itlar ishlab chiqarishning ilmiy-texnik asoslari asoslab berilgan.