Монополиялар, уларнинг амал қилиш ва тартибга солиш хусусиятлари.

Kitob O'zbekistonda monopoliyaning kelib chiqishi, rivojlanishi va unga qarshi kurashish masalalarini yoritadi. Unda monopoliyaning iqtisodiy asoslari, turlari, ijobiy va salbiy tomonlari, monopoliyaga qarshi qonunchilik va O'zbekistonda raqobat muhitini shakllantirish kabi mavzularga bag'ishlangan.

Asosiy mavzular

• Monopoliyalarning iqtisodiy asoslari va vujudga kelishi: Monopoliyaning iqtisodiy asoslari ishlab chiqarishning to'planishi bilan bog'liq. Ishlab chiqarish vositalari, ishchi kuchi va mahsulot ishlab chiqarish hajmining yirik korxonalarda to'planishi monopoliyani vujudga keltiradi.
• Monopoliyalarning turlari va namoyon bo'lish shakllari: Monopoliyalar bozorning qamrab olish darajasiga, vujudga kelish sababiga ko'ra turlarga bo'linadi. Bularga sof monopoliya, oligopoliya, monopsoniya, tabiiy monopoliya, legal monopoliya va sun'iy monopoliya kiradi. Sun'iy monopoliyalar kartel, sindikat, trest, konsorsium, konsern kabi shakllarda namoyon bo'ladi.
• Monopoliyalarning ijobiy va salbiy tomonlari: Monopoliyaning ijobiy tomoni – xarajatlarning tejalishi va ilmiy-texnika taraqqiyotini rag'batlantirishi. Salbiy tomoni – resurslarning oqilona taqsimlanmasligi, narxlarning oshirilishi va iqtisodiy turg'unlik.
• Monopoliyaga qarshi qonunchilik bo'yicha jahon tajribasi: AQSh monopoliyaga qarshi qonunchiligi (Sherman qonuni, Kleyton qonuni, Robinson-Petmen qonuni) va Kleyton qonuniga kiritilgan Seller-Kefover tuzatishi.
• O'zbekistonda raqobat muhitining vujudga kelishi va monopoliyaga qarshi qonunchilik: O'zbekistonda raqobat muhitini shakllantirish, xususiylashtirish, monopoliyaga qarshi siyosat va "Monopol faoliyatni cheklash to'g'risida"gi qonun (1992) va "Tovar bozorlarida monopolistik faoliyatni cheklash va raqobat to'g'risida"gi qonun (1996).