Физика сабағында газ жанылғысының келешеги туўралы түсиник бериў
Ushbu kitob, O'zbekiston Respublikasi xalq bilimlandirish ministirligi tomonidan A'jinyaz nomidagi No'kis ma'mleketlik pedagogikaliq inistituti talabalari uchun mo'ljallangan "Fizikani woqitiw metodikasi" kafedrasi o'quv qo'llanmasidir. Kitobning asosiy mavzusi - maktab fizikasida zat tuzilishi haqidagi ma'lumotlarni berish. Qo'llanma kristall tuzilishlar, molekulalararo bog'lanishlar, qattiq jismlar, suyuqliklar va gazlarning molekulyar tuzilishi, diffuziya kabi tushunchalarni qamrab oladi. Shuningdek, kitobda Demokrit, Ar-Roziy, Beruniy va Ibn Sinoning atomistik qarashlari, kristall panjaralari modellari, molekulalar va atomlarning o'lchamlari, izomeriya hodisasi, metallarning tuzilishi va xususiyatlari kabi masalalar yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Zatning tuzilishi haqida dastlabki ma'lumotlar: Demokrit, Ar-Roziy, Beruniy va Ibn Sinoning atomistik qarashlari, atomlar va molekulalarning o'lchamlari haqidagi tushunchalar.
- Molekulalar, ularning o'lchamlari: Molekulalarning ta'rifi, ularning o'lchamlari va ularni aniqlash usullari.
- Turli muhitlardagi diffuziya hodisasi: Gazlar, suyuqliklar va qattiq jismlarda diffuziya hodisasi, uning sabablari va xususiyatlari.
- Qattiq jism, suyuqlik va gazlarning molekulyar tuzilishi: Qattiq jismlar, suyuqliklar va gazlarning molekulyar tuzilishidagi farqlar va o'xshashliklar.
- Kristall panjaralari modellari: Kristall panjaralarining tuzilishi, atomlar va ionlarning joylashuvi.
- Molekulalararo o'zaro ta'sir va harakat: Molekulalararo o'zaro ta'sir kuchlari, Broun harakati.
- Molekulalar va kristallar: Molekulalar va kristallarning tuzilishi, izomeriya hodisasi.
- Kimyoviy bog'lanishlar: Kovalent, metall, ionli va Van-der-Vaals bog'lanishlari.
- Grafit va olmosning tuzilishi va xususiyatlari: Grafit va olmosning atom tuzilishi va ularning xususiyatlariga ta'siri.
- Molekuladagi va kristaldagi atomlar va ionlarning radiuslari: Atomlar va ionlarning radiuslari, ularning davriy sistemadagi o'zgarishi.
- Molekulalarning zich joylashuvi: Molekulalarning fazoda joylashuvi, qattiq jismlarning kristall tuzilishi.