O`rganilayotgan mamlakat til va adabiyot tarixi

Ushbu kitob ingliz tilining tarixi, o'zgarishlari va rivojlanishiga bag'ishlangan bo'lib, tilning fonetikasi, grammatikasi, leksikasi va sintaksisidagi asosiy tendensiyalarni o'rganadi. Kitobda tilning rivojlanish davrlari, ingliz tiliga qo'shilgan xorijiy tillar va lahjalar ta'siri hamda ingliz tilining jahon tiliga aylanish jarayoni tahlil qilinadi.

Asosiy mavzular

  • Ingliz tilining rivojlanish davrlari: Kitob ingliz tilining qadimgi ingliz, o'rta ingliz va yangi ingliz davrlariga bo'linishini va ularning har birida tilning o'ziga xos xususiyatlarini ko'rib chiqadi. Qadimgi ingliz davri german qabilalarining Britaniyaga ko'chishi bilan boshlanadi va bu davrga xos fonetik, grammatik va leksik xususiyatlar tahlil etiladi. O'rta ingliz davrida Norman bosqini va uning tilga ta'siri, shuningdek, London lahjasining shakllanishi kabi masalalar yoritiladi. Yangi ingliz davri esa, Renessans, bosmaxonaning ixtiro qilinishi va boshqa omillar bilan bog'liq holda tilning standartlashuvi va kengayishini o'z ichiga oladi.
  • Ingliz tilining fonetik o'zgarishlari: Kitobda qadimgi ingliz davridan boshlab to hozirgi kungacha bo'lgan davrda ingliz tilining unli va undosh tovushlarida sodir bo'lgan o'zgarishlar, ularning sabablari va natijalari batafsil tahlil qilinadi. Tovushlarning assimilyatsiya, diptonizatsiya va monoftongizatsiya kabi fonetik jarayonlari misollar bilan ko'rsatiladi. Urg'uning o'zgarishi, unlilarning qisqarishi va cho'zilishi kabi hodisalar ham o'rganiladi.
  • Ingliz tilining grammatik o'zgarishlari: Kitobda ingliz tilining sintetik tipdan analitik tipga o'tishi, kelishiklar, jinslar va son kategoriyalarining yo'qolishi, fe'llarning tuslanishidagi o'zgarishlar va analitik shakllarning (masalan, modal fe'llar, passiv konstruksiyalar) rivojlanishi kabi grammatik o'zgarishlar tahlil etiladi. Predloglar va so'z tartibining roli ortishi ham ko'rsatiladi.
  • Ingliz tilining leksik o'zgarishlari: Kitobda ingliz tiliga qilingan xorijiy tillar ta'siri, ayniqsa lotin va fransuz tillaridan o'zlashgan so'zlar, shuningdek, o'zlashma so'zlarning semantik va stilistik xususiyatlari tahlil qilinadi. So'z yasalish usullaridan konversiya (bir turkumdan ikkinchi turkumga o'tish), qo'shma so'zlar va affiksatsiya kabi ichki resurslarning roli o'rganiladi.