Фотокимёвий реакциялар
Ushbu kitob fotokimyo asoslarini, fotokimyoviy reaksiyalarning turlarini, kinetikasini va ularning turli sohalardagi ahamiyatini o'rganishga bag'ishlangan. Kitobda fotokimyoviy reaksiyalarning mexanizmlari, potensial energiyaning o'zgarishi, turli xil fotokimyoviy jarayonlar, fotosintez va fotokimyoviy reaksiyalarga erituvchilarning ta'siri kabi masalalar batafsil yoritilgan. Shuningdek, kitobda sanoat, tibbiyot va tabiatdagi fotokimyoviy reaksiyalarning amaliy ahamiyati ham ko'rsatib o'tilgan. Kitobning asosiy maqsadi talabalarga fotokimyo sohasida chuqur bilim berish va ularning bu sohada tadqiqot olib borishlari uchun zamin yaratishdir.
Asosiy mavzular
- Fotokimyoviy reaksiyalar: Fotokimyoviy reaksiyalarning ta'rifi, asosiy qonunlari (Grotgus qonuni, Bunzen qonuni, Eynshteyn qonuni) va ularning mohiyati tushuntiriladi. Fotokimyoviy reaksiyalarning turlari (fotoliz, izomerlanish, polimerlanish, oksidlanish-qaytarilish) va ularning xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
- Potensial energiya va fotokimyoviy reaksiyalar mexanizmi: Molekulalarning potensial energiya diagrammasi, tortishuv va itarishuv kuchlari, Frank-Kondon prinsipi, elektron qo'zg'alish va dissotsilanish kabi tushunchalar izohlanadi. Impul's fotolizi metodi va uning fotokimyoviy reaksiyalar mexanizmini o'rganishdagi roli ko'rsatiladi.
- Fotokimyoviy reaksiyalarning kinetikasi: Vant-Goff qonuni, kvant unumi, nur yutilish koeffitsiyenti va reaksiyaning tezligiga ta'siri, temperatura va erituvchining fotokimyoviy reaksiyalarga ta'siri o'rganiladi.
- Fotokimyoviy reaksiyalarning asosiy gruppalari: Fotoparchalanish (fotoliz), foto qayta gruppalanish, fotosintez, elektronning foto o'tishi va fotosensibillanish reaksiyalari va ularning mexanizmlari batafsil tahlil qilinadi.
- Fotosintez: Fotosintezning mohiyati, o'simliklar hayotidagi roli, xlorofillning ahamiyati, yorug'lik energiyasining kimyoviy energiyaga aylanishi, fotosintezga ta'sir etuvchi omillar va fotosintezni o'rganish tarixi bayon etiladi.
- Fotokimyoviy reaksiyalarga erituvchilarning ta'siri: Erituvchiga qo'yiladigan talablar (yorug'likni yutmasligi, spektral tozaligi, fotokimyoviy stabilligi), erituvchi radikallarining reaksiyaga ta'siri va turli xil erituvchilarda boradigan fotokimyoviy reaksiyalarning xususiyatlari ko'rib chiqiladi.
- Fotokimyoviy reaksiyalarning ahamiyati: Fotokimyoviy reaksiyalarning sanoat, qishloq xo'jaligi, tibbiyot, fotografiya va kundalik hayotdagi ahamiyati misollar bilan ko'rsatiladi.