Болаларда гипертермик ва талваса синдроми

Ushbu taqdimot bolalarda gipertermik va talvasa sindromi haqida ma'lumot beradi. Unda gipertermiyaning ta'rifi, sabablari, klinik belgilari va davolash usullari ko'rsatilgan. Shuningdek, talvasa sindromi, uning klinik belgilari va turlari haqida ma'lumot berilgan.

Asosiy mavzular

• Gipertermiya: Gipertermiya - tana haroratining ko'tarilishi bo'lib, bunda harorat gomeostazi qaytatdan qurilmaydi, ya'ni termoregulyatsiya buzilgan holat kuzatiladi. Gipertermik sindrom - tana harorati 39 darajagacha ko'tarilgan bolalarda ko'p miqdorda issiqlik ishlab chiqarilishi va issiqlik ajratishning cheklanganligi hisobiga termoregulyatsiyani chuqur buzilishi holatidir.
• Isitmalash (febris, pyrexia): Isitmalash organizmning patogen qo'zg'atuvchilar ta'siriga javoban himoya moslashuv reaksiyasi bo'lib, termoregulyatsiyani normaga nisbatan yuqoriroq ushlab turishga qaratilgan.
• Isitmalash jarayoni (mexanizmi): Isitmalash jarayonida haroratni sezish markazi (termostat), harorat o'rnatuvchi nuqta (set point) va tana haroratini ishlab chiqarish va ajratish markazlari ishtirok etadi.
• Noinfektsion istma sabablari: Tireotoksikoz, qandsiz diabet, modda almashinuvining buzilishi, mineral almashinuvi buzilishlari, chaqaloqlarda va 1 yoshgacha bo'lgan bolalarda esa degidratatsiya, alimentar sabab bo'lishi mumkin.
• Klinik belgilar: Holsizlik, adinamiya, badanning qaqshashi (oznob), bola ovqatdan voz kechadi, ko'p suyuqlik ichadi, terlash, qo'zg'aluvchanlikning ortishi, gallyutsinatsiyalar, kloniko-tonik talvasa, bola hushini yo'qotishi, nafas yuzaqi, tezlashgan, qon aylanishining buzilishi, taxikardiya, qon bosimining tushib ketishi, mikrosirkulyatsiyaning buzilishi, ba'zan asfiksiya, yurakning to'xtab qolishi.
• Davolash: Aksariyat holatlarda gipertermik sindrom bolaning zudlik bilan gospitalizatsiya qilinishini talab qiladi. Hayot uchun muhim organ va tizimlar faoliyatini me'yorlashtirish, ko'p miqdorda suyuqlik berish, ko'krak bilan boqishni davom ettirish, paratsetamol (panadol, asetaminofen) berish tavsiya etiladi. Og'ir holatlarda analgin, mushak orasiga, 0,1 - 0,2 ml 50% eritma yoki 0,2-0,4 ml 25% eritma 10 kg vazniga. Zarur holatlarda, infektsion istmalashda - antibiotiklar. Og'ir holatlarda periferik qon aylanishini yaxshilash uchun vena ichiga kolloidli eritmalar (reopoliglyukin) 10-15 ml/kg hisobidan. Gipertermik sindromda bolaning tana harorati har 30 minutda yoki 1 soatda nazorat qilinadi.
• Talvasa sindromi: Talvasa sindromi - neyrotoksikoz va miya ichi bosimining oshishi tufayli yuzaga keluvchi og'ir holat. Klinik belgilari: bola birdaniga tashqi muhit bilan aloqasini uzadi, ko'z olmasi dastlab o'ynaydi, keyin esa bitta nuqtaga tikilib qoladi. Boshini orqaga tashlangan, qo'llar kaft va tirsak bo'g'imlarida bukilib, oyoqlar uzatiladi. Nafas olishi va puls sekinlashadi, nafas to'xtab qolishi ham mumkin. Talvasalar doimo bemor hayoti uchun xavf tug'diradi. Talvasa holatini epilleptik (asl) va noepilleptik (nospesifik, ikkilamchi, simptomatik) turlari mavjud.