Халқаро валюта-кредит муносабатлари
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tavsiya etilgan, Toshkent Moliya Institutida tayyorlangan o'quv qo'llanma bo'lib, xalqaro valyuta-kredit munosabatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Qo'llanma valyuta kurslari, valyuta tizimlari, to'lov balanslari, xalqaro hisob-kitoblar va valyuta inqirozlarining sabablari hamda ularga qarshi kurash usullarini o'z ichiga oladi. Bundan tashqari xalqaro moliya-kredit va moliyaviy tashkilotlarining ahamiyatini korsatadi.
Asosiy mavzular
- Valyuta kursi va unga ta'sir etuvchi omillar: Milliy valyuta tushunchasi, valyuta kurslarining turlari, erkin konvertatsiya qilinadigan valyutalar, qattiq va yumshoq valyutalar, xalqaro rezerv valyutalar. Valyuta kursiga ta'sir etuvchi omillar va ularni aniqlash metodlari muhokama qilinadi.
- Valyuta tizimlari va ularning elementlari: Milliy va jahon valyuta tizimlari, ularning elementlari va evolyutsiyasi. Valyuta siyosati va uni shakllantirish usullari. Yevropa valyuta tizimi va uning ahamiyati.
- To'lov va hisob-kitob balanslari: To'lov balansining mohiyati, tuzilishi va metodologiyasi. To'lov balansidagi defitsit va uni qoplash usullari. Xalqaro hisob-kitob balansi va uning tarkibiy qismlari.
- Valyuta bozori va valyuta operatsiyalari: Valyuta bozori tushunchasi, uning turlari va ishlash mexanizmlari. Valyuta birjasi va unda valyutalarni sotib olish-sotish tartibi. Spot operatsiyalari, forvard operatsiyalari, valyuta svoplari va boshqa valyuta operatsiyalari.
- Valyuta siyosati: Valyuta siyosati tushunchasi, uning maqsadi va vazifalari. Valyuta siyosatini amalga oshirish instrumentlari. Valyuta intervensiyasi va uning samaradorligi.
- Xalqaro hisob-kitoblar va ularning shakllari: Xalqaro hisob-kitoblar tushunchasi va ahamiyati. Hisob-kitob shakllari: to'lov topshiriqnomasi, cheklar, akkreditivlar, inkasso.
- Xalqaro kredit: Xalqaro kredit tushunchasi, uning shakllari va roli. Xalqaro kredit bozorining ishlash mexanizmi. Xalqaro kreditlashda yuzaga keladigan risklar va ularni boshqarish usullari.
- Valyuta inqirozlari: Valyuta inqirozi tushunchasi, sabablari va oqibatlari. Valyuta inqirozi modellari. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi va unga qarshi kurash siyosati.
- Xalqaro valyuta-kredit va moliya tashkilotlari: Xalqaro Valyuta Fondi (XVF), Jahon Banki guruhi, Yevropa Tiklash va Taraqqiyot Banki (YTTB), Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) va boshqa xalqaro moliya tashkilotlari.