Technigues and Principles in language Teaching

Ushbu kitobda til o'qitish usullari va metodologiyalari, ularning tamoyillari, o'ziga xos xususiyatlari va amaliyotdagi qo'llanilishi batafsil ko'rib chiqilgan. Kitob turli yondashuvlarni taqqoslash, ularning afzalliklari va kamchiliklarini aniqlash, shuningdek, o'qituvchilarga o'z sinflari va sharoitlariga mos keladigan usullarni tanlashda yordam berishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Grammatika-tarjima usuli: Ushbu usulda grammatika qoidalari va so'z boyligini o'rgatishga, matnlarni tarjima qilishga e'tibor qaratiladi. Talaffuz va tinglash ko'nikmalariga kam e'tibor beriladi. O'quvchilar filologiya va adabiyot bilan bog'liq mashg'ulotlar olib borishadi.
To'g'ridan-to'g'ri usul: Tarjimadan voz kechgan holda, bevosita tilni o'rgatishga qaratilgan. Darslar faqat maqsadli tilda olib boriladi, ko'rgazmali qurollar va vaziyatlardan foydalaniladi. O'quvchilarning faolligi va nutq ko'nikmalarini rivojlantirishga e'tibor beriladi.
Audio-lingvistik usul: Tilni o'rganish odatlarni shakllantirish orqali amalga oshiriladi, degan nazariyaga asoslanadi. Darslar grammatik tuzilmalarni takrorlash va mashq qilishdan iborat. Talaffuz va tuzilishga katta e'tibor beriladi.
Silent Way (Jim usul): O'qituvchi minimal rol o'ynaydi, o'quvchilarning o'zi mustaqil ravishda tilni o'rganishiga turtki beradi. Turli vizual vositalar, jumladan, rangli chiziqlar va diagrammalardan foydalaniladi. Talaffuz va grammatikani mustaqil o'rganishga urg'u beriladi.
Dessuggestopediya: Psixologik to'siqlarni bartaraf etish va o'rganishni tezlashtirishga qaratilgan. Musiqa, tasviriy san'at va ijobiy takliflardan foydalaniladi. Atmosfera va o'rganishga qulay muhit yaratishga e'tibor qaratiladi.
Jamoa tili o'rganish: O'quvchilarning shaxsiy tajribalariga asoslangan holda tilni o'rganishga e'tibor qaratiladi. O'qituvchi maslahatchi rolini o'ynaydi, o'quvchilar esa o'zaro hamkorlikda tilni o'rganadilar. Hamjamiyatni shakllantirish va qo'llab-quvvatlash muhim ahamiyatga ega.
Kommunikativ til o'qitish: Tilni amaliyotda qo'llash orqali o'rganishga qaratilgan. Haqiqiy materiallar, vaziyatlar va rolli o'yinlardan foydalaniladi. Grammatika va so'z boyligi funksiyalar va vaziyatlar orqali o'rgatiladi.
Content Based Instruction (Mazmunga asoslangan o'qitish): Tilni boshqa fanlar orqali o'rganishga qaratilgan. O'quvchilar o'zlarini qiziqtirgan mavzularni o'rganadilar va shu orqali til ko'nikmalarini rivojlantiradilar.
Task Based Instruction (Vazifalarga asoslangan o'qitish): O'quvchilar muayyan vazifalarni bajarish orqali tilni o'rganadilar. Vazifalar real hayotdagi vaziyatlarga asoslangan bo'lishi mumkin. O'quvchilar o'zaro hamkorlikda tilni amaliyotda qo'llaydilar.
Participatory Approach (Ishtirokchi yondashuv): O'quvchilar o'z hayotlariga ta'sir etuvchi masalalarni muhokama qilish orqali tilni o'rganadilar. O'rganish o'zgarishlarga olib kelishi kerak, degan g'oya asos qilib olinadi.
Learning Strategy Training (O'rganish strategiyalariga o'rgatish): O'quvchilarga tilni o'rganish strategiyalarini o'rgatishga qaratilgan. O'quvchilar o'zlariga mos strategiyalarni tanlab, ularni o'z o'quv jarayonlarida qo'llaydilar.
Cooperative Learning (Hamkorlikda o'rganish): O'quvchilar kichik guruhlarda birgalikda o'rganadilar. Bu o'rganish jarayonida ular o'zaro yordam berishadi, fikr almashishadi va bir-birlarining bilimidan foydalanishadi.
Multiple Intelligences (Ko'p qirrali aql): O'quvchilarning turli xil aql turlari (lingvistik, mantiqiy-matematik, vizual-fazoviy, musiqiy, jismoniy-kinestetik, shaxslararo, shaxsdan tashqari) mavjudligini e'tirof etadigan o'qitish usuli.