Suyuqliklаrning zichliklаrini o’lchаsh usullаri va аsbоblаri
Ushbu kitob suyuqliklarning zichligini o'lchash usullari va asboblariga bag'ishlangan. Unda zichlik o'lchashning turli xil usullari, jumladan, qalqovuchli, og'irlik (piknometrik), gidrostatik va radioizotop usullari batafsil bayon etilgan. Har bir usulning ishlash prinsiplari, afzalliklari va kamchiliklari ko'rsatilgan. Kitob sanoatda zichlikni avtomatik ravishda o'lchash va jarayonlarni boshqarish tizimlarini yaratishda qo'llaniladigan asboblarni o'rganishga yordam beradi. Shuningdek, turli xil eritmalar zichligini laboratoriya sharoitida o'lchash uchun mo'ljallangan uskunalar ham tavsiflangan. Kitob so'ngida asosiy adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Qalqovuchli zichlik o'lchagichlari: Qalqovuchli zichlik o'lchagichlarining ishlash prinsipi Arximed qonuniga asoslangan. Ular suzib turuvchi va cho'kib turuvchi turlarga bo'linadi. Suzib turuvchi qalqovuchlar suyuqlik zichligi o'zgarishi bilan cho'kish darajasini o'zgartiradi. Cho'kib turuvchi qalqovuchlarda esa cho'kish darajasi o'zgarmaydi, lekin suyuqlik zichligiga proporsional bo'lgan Arximed kuchi o'zgaradi.
- Og'irlik (piknometrik) zichlik o'lchagichlari: Og'irlik usuli zichlikni aniqlashning eng ko'p tarqalgan va aniq usullaridan biri hisoblanadi. U o'zgarmas hajmdagi modda og'irligini o'lchashga asoslangan. Laboratoriya piknometrlari va sanoat namunalaridagi avtomatik o'lchash asboblari mavjud.
- Gidrostatik zichlik o'lchagichlari: Gidrostatik zichlik o'lchagichlar suyuqlik ustuni bosimining o'zgarishini o'lchashga asoslangan. Bosim pyezometrik trubka orqali aniqlanadi. Satx o'zgarishining xatoliklarga ta'sirini kamaytirish uchun turli xil sxemalar qo'llaniladi.
- Radioizotop zichlik o'lchagichlari: Radioizotop zichlik o'lchagichlar o'lchanayotgan muhitdan o'tayotgan gamma-nurlarning intensivligini o'lchashga asoslangan. Nurlanish manbai va qabul qilgich texnologik trubaprovodga o'rnatiladi.