Иқтисодиёт нарияси

Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi tomonidan tavsiya etilgan boʻlib, Toshkent Kimyo-Texnologiya Institutining “Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti” kafedrasi tomonidan tayyorlangan. Kitob iqtisodiyot nazariyasining asosiy masalalarini o'rganishga mo'ljallangan va ko'rgazmali o'quv qo'llanma sifatida taqdim etilgan. Unda iqtisodiyotning asosiy tushunchalari, bozor munosabatlari, mulkchilik, ishlab chiqarish, taqsimot, pul va kredit tizimi kabi mavzular yoritilgan. Kitob talabalarga iqtisodiy bilimlarni mustaqil o'rganishda yordam berishga qaratilgan.

Asosiy mavzular

Iqtisodiyot nazariyasining predmeti va uslublari: Iqtisodiyot nazariyasining fan sifatida o'rganadigan masalalari, uning uslublari, vazifalari va ahamiyati, iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar tahlili.
Ishlab chiqarish jarayonining mazmuni, omillari va natijalari: Ishlab chiqarishning mohiyati, ishlab chiqarish omillari (mehnat, kapital, yer, tadbirkorlik qobiliyati) va ularning iqtisodiy resurslardagi roli.
Ijtimoiy iqtisodiy tizimlar va mulkchilik munosabatlari: Iqtisodiy tizimlarning turlari (an'anaviy, buyruqbozlik, bozor iqtisodiyoti), mulkchilik shakllari va ularning iqtisodiy munosabatlardagi o'rni.
Tovar pul munosabatlari bozor iqtisodiyotining asosidir: Tovar ishlab chiqarishning mohiyati, tovarning xususiyatlari (qiymat, iste'mol qiymati), pulning kelib chiqishi va funksiyalari.
Bozor iqtisodiyotining mohiyati va belgilari: Bozor iqtisodiyotining asosiy tamoyillari, bozor turlari (erkin bozor, monopollashgan bozor), raqobatning roli bozor iqtisodiyotida.
Bozor iqtisodiyotiga o'tish davri: Oʻzbekistonda bozor iqtisodiyotiga oʻtishning oʻziga xos xususiyatlari, islohotlar, mulkni xususiylashtirish, iqtisodiyotni erkinlashtirish.
Talab va taklif. Bozor muvozanati: Talab va taklif qonunlari, talab va taklifga ta'sir etuvchi omillar, bozor muvozanati, narxning shakllanishi.
Raqobat va narxning tashkil topishi: Raqobat turlari (mukammal raqobat, nomukammal raqobat), narxning raqobat asosida shakllanish mexanizmi.
Tadbirkorlik faoliyati va uning shakllari: Tadbirkorlikning mohiyati, tadbirkorlik shakllari (xususiy tadbirkorlik, korporativ tadbirkorlik), menejment va marketingning tadbirkorlikdagi roli.
Agrar munosabatlar va agrobiznes: Qishloq xoʻjaligida mulkchilik munosabatlari, agrar islohotlar, agrobiznesning tashkil etilishi va faoliyati.
Milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy ko'rsatkichlari: Yalpi ichki mahsulot (YaIM), yalpi milliy mahsulot (YaMM), milliy daromad kabi makroiqtisodiy ko'rsatkichlar, ularni hisoblash usullari.
Iqtisodiy o'sish va milliy boylik: Iqtisodiy o'sishning mohiyati, iqtisodiy o'sish omillari, milliy boylikning tarkibi va ahamiyati.
Moliya va kredit. Bank va soliq tizimi: Moliya tizimining mohiyati, kreditning roli, bank tizimi, davlat byudjeti, soliqlar va soliq tizimi.