Толерантность как тип правового сознания
Maqolada zamonaviy O'zbekistonda tolerantlik hodisasi ko'rib chiqiladi. O'zbekiston jamiyatida tolerantlik darajasi oshib borayotgani va o'zbek xalqi tarixida milliy yoki diniy mansublik bo'yicha ta'qib faktlari bo'lmagani ta'kidlanadi. Etnik, madaniy va diniy bag'rikenglik o'zbek xalqining xususiyatiga aylangani, O'zbekiston tarixiy tolerantlik mamlakati sifatida barcha milliy, etnik va diniy guruhlar uchun umumiy Vatan ekanligi ta'kidlanadi. Tolerantlik inson huquqlarini ta'minlash, plyuralizm, demokratiya va qonun ustuvorligini mustahkamlash majburiyati sifatida belgilanadi. O'zbekistonning bosqichma-bosqich demokratik huquqiy davlat va ijtimoiy yo'naltirilgan bozor iqtisodiyotiga o'tishi etnik va konfessiyalararo munosabatlarni uyg'unlashtirish bilan bog'liq. Sud-huquq tizimini isloh qilish va liberallashtirish, qonun ustuvorligini ta'minlash, shaxs huquqlarini himoya qilish va huquqiy davlatni shakllantirish muhim vazifa sifatida ko'rsatilgan. Jinoyat-protsessual qonunchilikka o'zgartirishlar kiritilib, sudlar ixtisoslashtirilgan, tergov muddatlari qisqartirilgan, apellyatsiya tartibi joriy etilgan, sud kadrlari tanlovi takomillashtirilgan va prokuratura organlarining sud ishlariga aralashuvi cheklangan. Tolerantlik mamlakatning huquqiy tuzilmasida aks etgani va inson uchun qulay sharoit yaratishga xizmat qilishi ta'kidlanadi.
Asosiy mavzular
- Tolerantlikning mohiyati va ahamiyati: Tolerantlik inson huquqlarini hurmat qilish, demokratiya va qonun ustuvorligini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. U jamiyatda tinchlik va barqarorlikni saqlashga yordam beradi.
- O'zbekistonda tolerantlikning tarixiy ildizlari: O'zbekiston tarixida milliy va diniy asosda ta'qib faktlari bo'lmagan. O'zbek xalqi doimo boshqa millat va din vakillariga hurmat bilan munosabatda bo'lgan.
- O'zbekistonda sud-huquq islohotlari: Sud tizimini liberallashtirish, tergov muddatlarini qisqartirish, apellyatsiya tartibini joriy etish va prokuratura organlarining sud ishlariga aralashuvini cheklash orqali inson huquqlarini ta'minlashga qaratilgan.
- Qonunchilikka kiritilgan o'zgarishlar: Jinoyat-protsessual qonunchilikka kiritilgan o'zgartirishlar, advokatlik institutini rivojlantirish, jazolarni liberallashtirish va yarashtiruv institutini joriy etish orqali adolatni ta'minlashga qaratilgan.