Современный русский язык (синтаксис словосочетания и простого предложения)

Ushbu kitob rus tilida yozilgan bo'lib, unda sintaksisning turli jihatlari, jumladan so'z birikmalari va oddiy gaplar ko'rib chiqiladi. Kitobda sintaksisning predmeti, sintaktik aloqalar va munosabatlar, sintaktik birliklarni o'rganish usullari, so'z birikmalarining turlari, gapning asosiy va ikkinchi darajali bo'laklari, uyushiq va ajratilgan bo'laklar, kirish so'zlar va undalmalar kabi mavzular yoritilgan. Materiallar O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan o'quv dasturiga muvofiq tuzilgan bo'lib, filologiya fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Sintaksisning predmeti: Sintaksisning predmeti so'z birikmalari va gaplarni o'rganish, so'zlarning birikish usullari va grammatik qurilishini tahlil qilishdan iborat.
Sintaktik aloqalar va munosabatlar: So'zlar o'rtasidagi sintaktik aloqalar va munosabatlar kelishuv, moslashuv va boshqaruv shakllarida namoyon bo'ladi. So'z birikmalarida bosh va tobe so'zlar o'rtasidagi aloqalar o'rganiladi.
So'z birikmalarining turlari: So'z birikmalari tuzilishiga ko'ra erkin va bog'langan turlarga bo'linadi. Erkin so'z birikmalarida so'zlar o'z ma'nosini saqlab qoladi, bog'langan so'z birikmalarida ma'no bir butunlikni tashkil etadi.
Gapning asosiy bo'laklari: Gapning asosiy bo'laklari ega va kesim hisoblanadi. Ega gapning sub'ekti, kesim esa ega haqida ma'lumot beradi. Ega ot, olmosh yoki boshqa so'z turkumlari bilan ifodalanishi mumkin.
Gapning ikkinchi darajali bo'laklari: Gapning ikkinchi darajali bo'laklariga to'ldiruvchi, aniqlovchi va hol kiradi. To'ldiruvchi obyektni, aniqlovchi predmetning belgisini, hol esa harakatning bajarilish o'rnini, vaqtini, sababini va maqsadini ko'rsatadi.
Uyushiq va ajratilgan bo'laklar: Uyushiq bo'laklar gapda bir xil sintaktik vazifani bajaradi va bir xil so'zga bog'lanadi. Ajratilgan bo'laklar gapda qo'shimcha ma'no yukini oladi va vergul bilan ajratiladi.
Kirish so'zlar va undalmalar: Kirish so'zlar gapga muallifning munosabatini bildiradi. Undalmalar gapda kimga yoki nimaga murojaat qilinayotganini ko'rsatadi.