Yulduz modellari
Kitob O'zbekiston Respublikasi Xalq Ta'limi Vazirligi tomonidan Navoiy davlat pedagogika instituti Fizika-Matematika fakulteti "Umumiy fizika" kafedrasi talabasi tomonidan umumiy fizika fanidan "Kurs ishi" sifatida tayyorlangan. Unda yulduzlar modellari, astronomiya fanini o'qitish metodikasi, galaktikalar, koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi kabi mavzular yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Astronomiya fanini o'qitishda yangi pedagogik texnologiyalarni qo'llash: Astronomiya darslarida zamonaviy o'qitish usullarini qo'llash, o'quvchilarning mustaqil fikrlashini rivojlantirish, ularni faollashtirish va bilim olishga qiziqtirish usullari muhokama qilinadi. Pedagogik texnologiyalar, ularning mohiyati va astronomiya darslarida qo'llanilishi haqida ma'lumot beriladi.
- Uzoq galaktikalar nega qizarib ko'rinadi?: Uzoq galaktikalarning spektral siljishi, Doppler effekti, galaktikalarning uzoqlashish tezligi va koinotning kengayishi haqida ma'lumot beriladi. Qizil siljishning sabablari, ilmiy nazariyalar va kuzatishlar asosida tahlil qilinadi.
- Yulduzlarning paydo bo'lishi: Yulduzlarning gaz-chang bulutlaridan hosil bo'lish jarayoni, gravitatsion kondensatsiya, protoyulduzlar, termoyadro reaksiyalari va yulduzlarning turg'unlikka erishishi haqida ma'lumot beriladi. Yulduzlarning rang-yorqinlik diagrammasidagi o'rni tushuntiriladi.
- Yulduzlarning taqdiri: Yulduzlarning evolyutsiyasi, yadro yoqilg'isining tugashi, yulduzlarning siqilishi, oq mitti yulduzlar, neytron yulduzlar va qora tuynuklarning hosil bo'lish jarayonlari haqida ma'lumot beriladi. O'ta yangi yulduzlarning portlashi va ularning koinotga ta'siri muhokama qilinadi.
- Zodiak yulduz turkumlari: Zodiak yulduz turkumlarining nomlari va ularning osmondagi o'rni haqida umumiy ma'lumot beriladi. Bu turkumlarning astronomiyadagi ahamiyati va ularning yulduzlarning evolyutsiyasi bilan bog'liqligi haqida qisqacha ma'lumot keltiriladi.
- Yulduzlarning tuzilishi: Yulduzlarning ichki tuzilishi, harorat va zichlikning taqsimlanishi, atomlarning ionlanishi, yadro reaksiyalari va energiya ishlab chiqarish jarayonlari haqida ma'lumot beriladi. Yulduzlarning ximiyaviy tarkibi va spektral tahlil usullari muhokama qilinadi.