O’zbek sahna raqs liboslarini tizimlashtirish
Maqolada o'zbek sahna raqs liboslarini tizimlashtirish masalalari ko'rib chiqiladi. Turli hududlarning raqs uslublari, liboslarning o'ziga xos xususiyatlari, tarixiy ildizlari va zamonaviy talablar bilan uyg'unligi tahlil etiladi. Raqsning insoniyat tarixidagi o'rni, shakllanish bosqichlari va milliy musiqiy meros bilan bog'liqligi yoritilgan. Maqolada, shuningdek, raqs san'atining rivojlanishiga hissa qo'shgan shaxslar va ularning asarlari haqida ma'lumot beriladi.
Asosiy mavzular
- O'zbek sahna raqs liboslarini tizimlashtirishning ahamiyati: Maqolada o'zbek sahna raqs liboslarini tizimlashtirishning asosiy maqsadi har bir vohaning kelib chiqish tarixi va ularning har bir vohaga xos bo'lgan raqs turlarini o'rganish ekanligi ta'kidlanadi. Sahna raqs liboslarini turlarga va hududlarga bo'lib o'rganish, sahna talablarini e'tibordan chetda qoldirmaslik zarurligi ko'rsatilgan.
- Milliy musiqa merosining raqs san'atidagi o'rni: Har bir xalqning milliy musiqa merosi shu xalqning milliy xususiyatini belgilab beruvchi muhim omillardan biri ekanligi, milliy musiqa merosi xalqning shakllanish tarixi jarayonida to'planishi ta'kidlangan. O'zbek xalqining milliy musiqa merosi boy va rang-barangligi, maqomlardan tortib zamonaviy estrada san'atigacha bo'lgan ko'plab janr va sohalarda yaratilgan musiqiy asarlar o'rin olganligi ta'kidlangan.
- Raqsning insoniyat tarixidagi ildizlari: Ilmiy nuqtai nazardan raqs insonlarni tana plastikasi va harakatlarini ifodalovchi san'at turi ekanligi, makon va zamonda raqs yagona kompazitsiyani tashkil qilishi aytilgan. Insoniyat tarixiga nazar solib, ibtidoiy jamoa odamlari dunyoqarashlaridan farqi, tabiat hodisalariga ta'sirchanligi va turli raqslar orqali o'z his-tuyg'ularini ifodalashlari tasvirlangan. Ibtidoiy jamoa raqslarining xarakterli xususiyatlari va hayotiy jarayonlarga boyligi, ibtidoiy jamoa davrida g'or odamlari chizgan devoriy suratlar haqida ma'lumot berilgan.
- Hududlar bo'yicha raqs turlari va liboslar: O'zbekiston hududlariga nisbatan raqs turlari beshta asosiy hududga (Toshkent-Farg'ona, Samarqand-Buxoro, Surxondaryo-Qashqadaryo, Xorazm, Qoraqalpoq) bo'lib o'rganilishi, har bir hudud bo'yicha o'ziga xos milliy liboslar va raqs uslublari mavjudligi ta'kidlangan. Buxoro, Xorazm va Farg'ona raqslarining o'ziga xos liboslari, harakatlari va musiqiy ohanglari haqida ma'lumotlar keltirilgan.
- Raqs san'atining rivojlanishiga hissa qo'shgan shaxslar: Maqolada o'zbek raqs san'atining rivojlanishiga hissa qo'shgan ustozlar (Olim Komilov, Yusuf qiziq Shakarjonov, Ota Xo'ja Eshon, Tamaraxonim) va ularning shogirdlari, Mukarrama Turg'unboyevaning xizmatlari haqida ma'lumot berilgan. Mukarrama Turg'unboyevaning xalq va mumtoz raqslarini asrabavaylashi, zamonaviy mazmun bilan boyitishi va uning sa'yi harakatining mantiqli davomi sifatida «Bahor» ansambli tuzilganligi ta'kidlangan.