Изучение и моделирование процессов водно-солевого перемещения в зоне аэрации
Ushbu maqola tuproqdagi namlik va tuzlarning harakatini matematik modellashtirishga qaratilgan. Unda suv va tuzlarning aralashmasi aeratsiya zonasida qanday harakatlanishi, bu jarayonni qanday matematik ifodalash mumkinligi va bu jarayonlarga qanday omillar ta'sir qilishi haqida so'z boradi. Asosan qishloq xo'jaligi ekinlarining normal rivojlanishi uchun zarur bo'lgan namlik va ozuqa moddalaridan samarali foydalanish masalalari ko'rib chiqiladi. Shuningdek, tuproqdagi tuzlarning konsentratsiyasi va ularning harakatini tavsiflash uchun matematik formulalar keltirilgan. Maqolada filtratsiya heterojenligi, litologik tuzilish va konvektiv hamda diffuziya kabi jarayonlar haqida ham ma'lumot beriladi. Konvektiv o'tkazuvchanlik vazifasini osonlashtirish uchun soddalashtirilgan vaziyat ko'rib chiqiladi.
Asosiy mavzular
- Matematik modellashtirish zaruriyati: Tuproqdagi namlik va tuz rejimi qishloq xo'jaligi uchun muhimligi hamda matematik modellashtirishning tabiiy jarayonlarni o'rganishdagi samaradorligi tufayli zarur.
- Aeratsiya zonasidagi namlik-tuz ko'chishi: Qishloq xo'jaligi o'simliklarining normal o'sishi uchun zarur bo'lgan namlik va ozuqa moddalaridan foydalanish samaradorligi aeratsiya zonasidagi namlik-tuz ko'chish jarayoniga bog'liq.
- Suv-tuz aralashmasi konsentratsiyasi: Suv va tuzning aralashmadagi konsentratsiyasini ifodalash uchun formulalar keltirilgan, bunda asosiy tuz konsentratsiyasi hisobga olinadi.
- Filtrlash heterojenligi: Tuzlarning ko'chishiga ta'sir etuvchi muhim geologik omil sifatida filtratsiya heterojenligi (jinslarning litologik tuzilishidagi o'zgarishlar) ta'kidlangan.
- Konvektiv va diffuziya jarayonlari: Tuproqning o'tkazuvchan kanallarida konvektiv, kam o'tkazuvchan bloklarida esa diffuziya orqali moddalarning ko'chishi sodir bo'lishi haqida ma'lumot berilgan.