«Автомобил йўлларининг муҳандислик жиҳозлари ва ободонлаштириш» фанидан услубий кўрсатма

Ushbu kitob "Avtomobil yo'llarini jihozlash" fanidan amaliy mashg'ulotlarni bajarishga doir uslubiy ko'rsatmalardan iborat. U O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Jizzax Politexnika Institutining "Sanoat texnologiyasi va qurilish" fakulteti talabalari uchun mo'ljallangan. Qo'llanma yo'l belgilari, chiziqlari, yo'l harakatini tashkil etish vositalari, yoritish tizimlari va dam olish joylarini loyihalash kabi mavzularni qamrab oladi. Unda talabalarga amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga yordam beradigan chizmalar, sxemalar va misollar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Yo'l bo'laklarida yo'l belgilarini joylashtirish chizmalarini ishlab chiqish: Ushbu mavzu yo'l belgilarining turlari, yo'l chiziqlari, ularning o'lchamlari va takrorlanuvchi belgilar haqida ma'lumot beradi. Avtomobil yo'llarini jihozlashda e'tiborga olinishi kerak bo'lgan jihatlar, haydovchilarni yo'l sharoiti bilan tanishtirish, belgilarning ko'rinishi va soddaligi kabi masalalar ko'rib chiqiladi.
Yo'lning har xil bo'laklarida yo'l belgilarini qo'llash chizmalarini ishlab chiqish: Mavzu yo'l chiziqlarining ahamiyati, ularning turlari (vertikal va gorizontal), raqamlash tizimi va qo'llanilish sohalarini o'z ichiga oladi. Shuningdek, yo'l belgilari bilan bog'liq tavsiyalar va ikki/uch tasmalik yo'llarda ularni qo'llash usullari keltirilgan.
Yo'l to'siqlarini tuzilmasini tuzish va hisoblash: Bu qismda temir-beton va metall to'siqlar, ularning turlari, qo'llanilish joylari va tuzilish xususiyatlari haqida ma'lumot beriladi. Vaqtincha to'siqlar, yo'naltiruvchi vexa va boshqa moslamalar ham ko'rib chiqiladi.
Qisqa muddatli dam olish joylarini o'lchamlarini va joylashtirishni asoslash: Dam olish joylarining ahamiyati, turlari, joylashuviga qo'yiladigan talablar va funksional ahamiyatiga ko'ra turlari (dam olish, texnik xizmat ko'rsatish, axborot berish va maxsus xizmatlar) batafsil yoritilgan.
Madaniy-maishiy xizmat ko'rsatish korxonalari joylari o'lchamlarini belgilash va asoslash: Xizmat ko'rsatish tizimini loyihalashda mahalliy sharoitni hisobga olish, aholi zichligi, harakat jadalligi va turistik ahamiyatga qarab xizmat ko'rsatish turlarini aniqlash masalalari ko'riladi.
Harakatga xizmat ko'rsatish darajasini va avtomobil yo'llarini arxitektura manzaraviy obodonlashtirishni baholash: Ko'kalamzorlashtirishga qo'yiladigan talablar, uning turlari (himoya va manzarali), nurashga qarshi, qordan himoya, qumdan himoya, shovqin-gaz-changdan himoya va manzarali ko'kalamzorlashtirish haqida ma'lumot beriladi.
Yoritish tizimlarini loyihalash: Yo'llarni yoritishning ahamiyati, yoritishga qo'yiladigan talablar, yoritish qurilmalarini tanlash, xavfli hududlarni yoritish, yoritish usullari va me'yoriy hujjatlar haqida so'z boradi.
Yo'lning xarakterli bo'laklarini ko'kalamzorlashtirish: Yo'l bo'yidagi ko'kalamzorlashtirish usullari, o'simliklarni tanlash, ularni joylashtirish va ishlatiladigan materiallarga qo'yiladigan talablar ko'rsatib o'tilgan.
Yo'llardagi muhandislik jihozlarni samaradorligini baholash: Yo'llarning sifatini baholash, geometrik o'lchamlar, qoplamaning holati, mustahkamligi, harakat xavfsizligi va yo'l jihozlarining samaradorligini baholash usullari keltiriladi.