Sonanten in der deutschen phonetik
Ushbu kitob nemis va o'zbek tillarining vokal tizimlarini qiyosiy tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda ikki tilning fonetik xususiyatlari, artikulyatsiya bazalari, vokal tizimlarining tuzilishi va o'zaro farqlari batafsil ko'rib chiqiladi. Kitobda nemis tilidagi unlilarning tasnifi, ularning artikulyatsion va akustik xususiyatlari, shuningdek, o'zbek tilidagi unlilar bilan qiyosiy jihatlari yoritilgan. Bundan tashqari, kitobda nemis tilini o'rganuvchi o'zbek talabalari duch keladigan tipik xatolar va ularni bartaraf etish yo'llari ham ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Nemis va o'zbek vokal tizimlarining qiyosiy tahlili: Ushbu bo'limda nemis tilidagi 15 ta fonema va 3 ta diftong hamda o'zbek tilidagi 6 ta vokal fonemasi taqqoslanadi. Ikki til vokal tizimlarining o'xshash va farqli jihatlari, ularning fonologik va fonetik xususiyatlari, shuningdek, artikulyatsion bazalari ko'rib chiqiladi. Nemis tilidagi vokal tizimining murakkabligi o'zbek tiliga nisbatan ancha yuqori ekanligi ta'kidlanadi.
- Vokallarning distinktiv belgilari: Bu bo'limda vokalarni farqlash uchun ishlatiladigan distinktiv belgilar, masalan, tilning gorizontal holati, tilning vertikal holati va lablarning holati muhokama qilinadi. Nemis tilida uzunlik va sifat kabi qo'shimcha distinktiv xususiyatlar mavjudligi, o'zbek tilida esa bu xususiyatlar unchalik ahamiyatga ega emasligi ta'kidlanadi.
- Artikulyatsiya bazasi: Bu bo'limda har bir til uchun xos bo'lgan artikulyatsiya harakatlari va organlarning joylashuvi, ya'ni artikulyatsiya bazasi tushuntiriladi. Nemis tilining artikulyatsiya bazasi o'zbek tilidan farq qilishi, bu esa nemis tilini o'rganayotgan o'zbek talabalari uchun qiyinchiliklar tug'dirishi mumkinligi ta'kidlanadi. Nemis tilida kuchli mushak tarangligi va talaffuzdagi aniqlik muhimligi ko'rsatilgan.
- Talaffuzdagi tipik xatolar: Bu bo'limda nemis tilini o'rganayotgan o'zbek talabalari tomonidan yo'l qo'yiladigan tipik xatolar, masalan, nemis unlilarini o'zbek unlilari bilan almashtirish, qisqa va uzun unlilarning farqiga etibor bermaslik kabi xatolar ko'rsatilgan. Ushbu xatolarni oldini olish uchun tavsiyalar berilgan.