Mexanika

Ushbu kitob O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus ta’lim vazirligi Z.M.Bobur nomidagi Andijon Davlat Universiteti tomonidan tayyorlangan. Muallif Abduboqiyev O‘. A. bo‘lib, kitob Umumiy fizika kursi: MEXANIKA mavzusini o‘z ichiga oladi. Kitobda mexanikaning asosiy qonunlari, turlari, matematik ifodalari va tajribaviy asoslari keng yoritilgan.

Asosiy mavzular

KIRISH: Fizika predmeti va mexanikaning predmeti haqida asosiy tushunchalar berilgan.
I BOB. MODDIY NUQTA KINEMATIKASI: Moddiy nuqta tushunchasi, uning harakat turlari, kinematik tenglamalar va harakat diagrammalari haqida ma'lumot berilgan.
II bob. QATTIQ JISM KINEMATIKASI: Qattiq jism tushunchasi, uning erkinlik darajalari, harakat turlari va kinemati-kasi haqida ma'lumot berilgan.
III bob TEBRANMA HARAKAT: Tebranma harakatlar, ularning turlari, garmonik tebranishlar, qaytaruvchi kuch, amplitudasi, fazasi, chastotasi, tezligi va tezlanishi hamda so'nuvchi tebranishlar haqida ma'lumot berilgan.
IV bob. MODDIY NUQTA DINAMIKASI: Moddiy nuqta dinamikasining asosiy qonunlari, Galiley almashtirishlari, impuls momenti, ish, quvvat va energiya hamda ularning bog'lanishlari haqida ma'lumot berilgan.
V bob. MODDIY NUQTALAR SISTEMASINING DINAMIKASI: Moddiy nuqtalar sistemasining dinamikasi, o'zgaruvchan massali jism dinamikasi, urilish, saqlanish qonunlari va ularning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
VI bob. QATTIQ JISM MEXANIKASI: Qattiq jism mexanikasi, aylanish harakati, uning tenglamalari, inertsiya momenti,elastiklik va deformasiya energiyasi haqida ma'lumot berilgan.
VII BOB. ISHQALISH KUCHLARI: Ishqalish kuchlari, ularning turlari, quruq va qovushoq ishqalanish, ulardan foydalanish hamda ularning ahamiyati haqida ma'lumot berilgan.
§20. SUYUQLIK VA GAZLAR MEXANIKASI: Suyuqlik va gazlarda bosim, gidrostatika, Arximed kuchi, Bernulli tenglamasi, Puazeyl formulasi va boshqalar haqida ma'lumot berilgan.
VIII BOB. NOINERSIAL SANOQ SISTEMALARI: Noinersial sanoq sistemalar, inersiya kuchlari, Koriolis kuchi, Fuko mayatnigi va boshqalar haqida ma'lumot berilgan.
IX BOB. MAXSUS NISBIYLIK NAZARIYASI: Yorug'lik tezligining doimiyligi, Eynshteyn postulatlari, Lorens almashtirishlari, relyativistik dinamika va energiya hamda massa orasidagi bog'lanish haqida ma'lumot berilgan.
X BOB. ELASTIKLIK KUCHLARI: Elastiklik xossalari, deformasiya turlari, Guk qonuni va elastik deformasiya energiyasi haqida ma'lumot berilgan.
XI BOB. TEBRANISH VA TO’LQIN. AKUSTIKA: Tebranishlar, so'nuvchi tebranishlar, majburiy tebranishlar, rezonans, to'lqinlar va ularning tenglamalari, tovush xossalari hamda Doppler samarasi haqida ma'lumot berilgan.
XII BOB. BUTUN OLAM TORTISHISH QONUNI: Sayyoralar harakati, Nyutonning tortishish qonuni, gravitatsion doimiy, Eynshteyn prinsipi hamda kosmik tezliklar haqida ma'lumot berilgan.
§32. TORTISH MAYDONI XAQIDA TUSHUNCHA: Tortishish maydoni, kuchlanish, potensial energiya, Ostrogradskiy-Gaus teoremasi, kosmik tezliklar va Yer massasini aniqlash haqida ma'lumot berilgan.