Материалшунослик
Ushbu kitob materialshunoslik asoslariga bag'ishlangan bo'lib, unda materiallarning tarkibi, tuzilishi, xossalari, texnologik jarayonlari va qo'llanilishi kabi masalalar ko'rib chiqiladi. Kitob mashinasozlik, energetika, radiotexnika va boshqa sohalarda qo'llaniladigan materiallar haqida ma'lumot beradi. Unda metallar, qotishmalar, polimerlar, kompozitsion materiallar va ularning xususiyatlari batafsil yoritilgan. Materiallarni tanlash asoslari, ekologik muammolar va ularni hal qilish yo'llari ham ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Materialshunoslik asoslari: Materialshunoslikning asosiy tushunchalari, materiallarning tasnifi, tarkibi, tuzilishi, xossalari va texnologik jarayonlari.
- Metallarning kristall tuzilishi: Metallarning kristall panjaralari, defektlar, ularning xossalarga ta'siri, metall bog'lanish.
- Metall qotishmalaridagi fazalar: Qotishma komponentlari, ularning o'zaro ta'siri, fazalar diagrammasi, qotishmalarning kristallanish jarayonlari.
- Materiallarning mexanik xossalari: Mustahkamlik, elastiklik, plastiklik, qattiqlik, zarbiy qovushoqlik, charchash va uzoq muddatga chidamlilik.
- Po'lat va qotishmalarga termik ishlov berish: Yumshatish, normallashtirish, toblash, bo'shatish, termomexanik ishlov berish usullari va ularning material xossalariga ta'siri.
- Uglerodli konstruksion po'latlar: Uglerodli po'latlarning tarkibi, xossalari, tasnifi va qo'llanilishi.
- Legirlangan po'latlar: Legirlovchi elementlarning po'lat xossalariga ta'siri, legirlangan po'latlarning turlari va qo'llanilishi.
- Chuyanlar: Chuyanlarning tarkibi, xossalari, tasnifi va qo'llanilishi.
- Asbobsozlik po'latlari va qattiq qotishmalar: Asbobsozlik po'latlariga qo'yiladigan talablar, ularning turlari va qo'llanilishi, qattiq qotishmalarning tarkibi, xossalari va qo'llanilishi.
- Maxsus fizik xususiyatli qotishmalar: Yuqori elektr qarshilikka ega bo'lgan materiallar, kenagayishining temperaturasi turgan bo'lgan qotishmalar, elastik xususiyatli po'lat va qotishmalar.
- Alyuminiy va uning qotishmalari: Alyuminiyning xossalari, texnikada ishlatilishi, alyuminiy qotishmalarining tarkibi va xossalari, termik ishlov berish usullari.
- Kompozitsion materiallar: Kompozitsion materiallarning tarkibi, sinflanishi, yaratish usullari va qo'llanilishi.
- Materialshunoslikning ekologik muammolari: Materialshunoslik sohasidagi ekologik muammolar, chiqindisiz texnologiyalarni joriy etish, qayta ishlashning ahamiyati.