Mexanizm va mashinalar nazariyasi

Ushbu kitob "Mexanizm va mashinalar nazariyasi" fanining asosiy tushunchalari, tahlil usullari, kinematik va dinamik analiz, tishli va kulachokli mexanizmlar, friktsion uzatmalar, epitsiklik mexanizmlar, mexanizmlarni muvozanatlash va loyihalash masalalarini o'z ichiga oladi. Kitobda analitik, grafik va grafoanalitik usullar, Chebishev va Villis formulalari, Dalamber prinsipi kabi tushunchalar keng yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Kinematik juftlar va ularning klassifikatsiyasi: Kinematik juftlar, juftlik turlari, richagli mexanizmlar, oddiy va murakkab mexanizmlar, kinematik juftlarning sinflari, bog'lanishlar soni va harakatchanlik, quyi va oliy kinematik juftlar, tekis va fazoviy kinematik juftlik.
• Kinematik zanjir, ularning turlari. Assur guruhlari: Kinematik zanjirlar tuzlishi, Assur guruxlari va sinflari, mexanizm sxemasi, kinematik juft, Mexanizmning kinematik sxemasi, zveno.
• Tekis va fazoviy mexanizmlarni strukturaviy taxlili. Mexanizmlarning klassifikatsiyasi: Chebishev formulasi, Somov-Malishev formulasi, Assur guruhlari, bo`g`inlar, kinematik sxemalar, qo`zg`aluvchanlik darajasi.
• Mexanizmlarni kinematik analizi. Masshtab koeffitsiyenti. Mexanizmni kinematikasini grafik usulda tekshirish: Tezliklar plani, tezlanishlar plani, Assur gruppasi, absolyut tezliklar, nisbiy tezliklar, normal tezlanish, tangentsial tezlanish, vektor tenglamalar, masshtab.
• Polyar planlar usulida mexanizmlar kinematikasini tekshirish: Kinematikani o`rganish usullari, xolatlar plani, kinematik diagrammalar, yopik vektorli konturlar usuli, chiziqli ko`chishi, tezligi va tezlanishlari, burchak tezligi, trigonometrik usul.
• Analitik usulida mexanizm kinematikasini tekshirish: Analitik usul turlari, Richagli mexanizmlar analitik kinematikasi, kinematik yoki geometrik loyihalash, Dinamik loyihalash, sterjenli mexanizm, sinflari.
• Mexanizmlar dinamikasi: Mexanizm zvenolariga ta'sir etuvchi kuchlar. Inertsiya kuchlari va momentlari, Mexanizmga ta'sir qiladigan kuchlar, Dinamik model, masshtab masshtabi, kuchlar.
• Mexanizmni kinetostatik hisoblash: Jukovskiy richagi, Kinematik juftli Assur strukturaviy guruhining kinetostatik hisoblash usuli, Kuchlar plani, M- mexanizmning keltirilgan massasi. .
• Dinamik modelning harakat tenglamalarini tuzish va echish: Dinamik modelning kinetik energiyasi, yetaklovchi bo'g'in kinetostatikasini o`rganish,mexanizmlarning notekis harakati va maxovik hisobi , maxovik modeli.
• Tishli mexanizmlar, ularning turlari: Tishli mexanizmlar, ularning turlari. Ilashmaning asosiy qonuni , Tishli mexanizmlar,Tishli mexanizmning geometrik elementlari va kinematikasi , Shesternyalari pog`onali qatorda joylashgan murakkab mexanizm ,Episiklik mexanizmlar
• Evolventa va uning xossalari: Tsilindrik tishli g'ildiraklarning geometrik parametrlari , Evolventali tishli nolinchi g'ildirakning geometrik parametrlari , Evolventaning xossalari, Haqiqiy tishli g'ildirak parametrlariga ,tishli G'ildirakning hamma o'lchamlari
• Evolventali ilashma va uning xossalari: Tishli g'ildiraklarni tayyorlash usullari , Rekkali ilashma, Tishli g'ildiraklarni korreksiyalash, Bo'lish usulida, asosiy, normal, Tish shakli
• Qo'zg'almas o'qli tishli uzatmalarning kinematikasi: Planetar va differensial mexanizmlar, Villis formulasi, Planetar mexanizmning kinematikasi, kinematik, Mexanizm zvenolarining burchak tezliklari, Aylantirilgan mexanizmning uzatish
• Rolikli va tekis turtkichli kulachokli mexanizmning minimal radiusini aniqlash va profilini loyihalash: Turtkichi o'tkir uchli aksial kulachokli mexanizmlarni loyihalash, Turtkichi rolikli dezaksial kulachokli mexanizmni loyihalash, Kulachokli mexanizm-larning kamchiliklari, kinematik juft. . .
• Robotlar va manipulyator: Manipulyatorlar, ularning tuzilishi va ishlatilish sohasi , Manipulyatorlarning texnik ko`rsatkichlari , Avtooperator. , Sanoat robotlari va ular zvenolarining harakatlari, . .