"Tоhir va Zuhra" dоstоnining g‘оyaviy badiiy хususiyatlari
Ushbu matnda O'zbekiston roman-epik dostonlaridan biri bo'lgan "Tohir va Zuhra" dostonining g'oyaviy va badiiy xususiyatlari tahlil qilingan. Asarda dostonning turli variantlari, qahramonlar obrazi, badiiy tasvir vositalari, o'xshatishlar, ramzlar, metaforalar, mubolag'alar va boshqa uslubiy xususiyatlar batafsil ko'rib chiqilgan. Dostonning xalq og'zaki ijodi namunasi sifatidagi o'rni, o'zbek adabiyoti va madaniyatidagi ahamiyati ochib berilgan.
Asosiy mavzular
- Doston variantlari: Dostonning O'zbekiston hududida tarqalgan og'zaki va yozma variantlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari, farqlari va o'xshashliklari ko'rib chiqiladi. Qo'lyozma nusxalar va ularning ahamiyati tahlil etiladi.
- Asosiy obrazlar talqini: Tohir, Zuhra va Mohim kabi asosiy qahramonlarning xarakterlari, ichki dunyosi, fojiali taqdiri va o'zaro munosabatlari tahlil qilinadi. Ularning sevgi, sadoqat, burch va adolat tuyg'ulari tasviri ochib beriladi. Bundan tashqari Shohixo‘bon obrazi ham berilgan.
- Badiiy tasvir vositalari: Dostonda qo'llanilgan badiiy tasvir vositalari (o'xshatish, sifatlash, metafora, mubolag'a, ramz) va ularning asar badiiyligini oshirishdagi roli tahlil etiladi. Tilning xalqchilligi va tasirchanligi misollar bilan ko'rsatiladi.
- Poetik ramzlar: Tahlil qilinayotgan asarda o'zbek adabiyotiga xos bo'lgan ma'lum timsollarga murojaat qilingan va shu timsollar orqali o'quvchiga yetkazilmoqchi bo'lgan ma'no va g'oyalar tahlil qilingan.
- Uslubiy xususiyatlar: Doston tilining o'ziga xos uslubiy xususiyatlari, ohangdorligi, leksik boyligi, sintaktik qurilishi va boshqa stilistik unsurlar tadqiq etiladi. Qo'lyozma asarlarda qo'llanilgan qofiya va radiflar ham tahlil qilinadi.