Қаттиқ жисмларда диффузия
Ushbu hujjat qattiq jismlardagi diffuziya hodisasiga bag'ishlangan referatdir. Unda diffuziyaning kelib chiqishi, atomlarning vakansiyaga siljish energiyasi, diffuziyani aktivlashtirish energiyasi kabi asosiy tushunchalar tushuntiriladi. Shuningdek, turli xil diffuziya mexanizmlari va ularning qanday borishi, xususan atomlarning o'rin almashishi, tugunlar orasida joylashishi va vakatsiyalarga o'tishi kabi jarayonlar ko'rib chiqiladi. Referatning oxirida foydalanilgan adabiyotlar va internet saytlari ro'yxati keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Diffuziyaning vujudga kelishi: Qattiq jismlarda atomlarning kristall panjarada tartibli joylashishiga qaramay, atomlar ma'lum energiyaga ega bo'lganda panjarada siljishi mumkin. Issiqlik harakati atomlarning o'z o'rnini tark etishiga olib keladi, bu esa Shottki va Frenkel nuqsonlarining yuzaga kelishiga sabab bo'ladi. Natijada kristallardagi siljish tufayli qattiq jismlarda diffuziya ro'y beradi.
- Atomning vakansiyaga siljish energiyasi: Atomning vakansiyaga siljishi uchun zarur bo'lgan energiya (q) - bu atomning panjara tugunidan sakrashi uchun zarur bo'lgan energiya hisoblanadi.
- Diffuziyani aktivlashtirish energiyasi: Diffuziyani aktivlashtirish energiyasi (W) - bu vakatsiya hosil bo'lish energiyasi va atomlarning vakatsiyaga siljish energiyasining yig'indisiga teng bo'lgan kattalik. Bu kattalik moddaning xarakteristikasi hisoblanadi.
- Diffuziya mexanizmlari: Qattiq jismlarda diffuziya atomlarning o'rin almashishi, tugunlar orasida joylashishi va vakatsiyalarga o'tishi orqali amalga oshirilishi mumkin. Vakatsiyalar zichlik gradienti bo'yicha harakatlanadi va polikristallarda kristallarning chegaralarida muhim rol o'ynaydi.