Физика курсини Электр бўлимидан маъруза матни
Kitob "Fizika" fani bo'yicha ma'ruzalar matni bo'lib, unda elektrostatika, vakuumdagi elektrostatik maydon, dielektriklar, o'tkazgichlar, o'zgarmas tok qonunlari va turli muhitlarda elektr toki kabi asosiy mavzular yoritilgan. Materiallar universitet talabalari uchun mo'ljallangan va fizika kursining elektr qismiga oid tushunchalarni o'z ichiga oladi. Kitob, shuningdek, amaliy masalalarni echishda yordam beradigan Gauss teoremasi va Kirxgof qoidalarini ham qamrab oladi.
Asosiy mavzular
- Elektrostatik maydon: Klassik elektrodinamika, elektr zaryadi va uning saqlanish qonuni, Kulon qonuni, elektr maydoni, elektrostatik maydonning superpozitsiya prinsipi, elektr dipol va uning maydoni.
- Elektrostatik maydon potensiali: Elektrostatik maydonda bajarilgan ish, nuqtaviy zaryad va zaryadlar sistemasi maydonlarining potensiali, maydon potensiali va kuchlanganlik orasidagi bog'lanish, ekvipotensial sirtlar.
- Vakuumdagi elektrostatik maydon uchun Gauss teoremasi: Elektrostatik maydon kuchlanganligining oqimi, Gauss teoremasi, turli shakldagi zaryadlangan jismlarning elektr maydoni kuchlanganligi va potensialini Gauss teoremasidan foydalanib hisoblash.
- Elektr maydonida dielektriklar: Dielektriklar va ularning qutblanishi, qutblanish vektori, dielektrik singdiruvchanlik va uning temperaturaga bog'liqligi, bog'langan zaryadlar, dielektriklardagi elektr maydoni, Gauss teoremasi, ikkita dielektrik chegarasidagi chegaraviy shartlar, segnetoelektriklar.
- Elektrostatik maydonda o'tkazgichlar: Ixtiyoriy ko'rinishdagi zaryadlangan berk sirt ichidagi maydon, o'tkazgichlarda zaryadlarning taqsimlanishi, o'tkazgich sirti yaqinidagi maydon kuchlanganligi, Van-de-Graaf generatori, yakkalangan o'tkazgichning elektr sig'imi, kondensatorlar, elektrostatik maydon energiyasi.
- O'zgarmas tok qonunlari: O'tkazgichlar, yarimo'tkazgichlar va dielektriklar, elektr tokining mavjud bo'lish sharti, tashqi kuchlar, Om va Joul-Lens qonunlarining differensial va integral ko'rinishlari, galvanik element mavjud bo'lgan zanjir uchun Om qonuni, Kirxgof qoidalari.
- Turli muhitlarda elektr toki: Metallarda tok tashuvchilarning tabiati, metallar elektr o'tkazuvchanligining klassik elektron nazariyasi, vakuumda elektr toki, termoelektron emissiya, gazlarda elektr toki, plazma haqida tushuncha.