Петрография
Ushbu kitob O'zbekiston Milliy universiteti Geologiya fakulteti, Geokimyo, Mineralogiya va Petrografiya kafedrasi tomonidan tayyorlangan Petrographiya fanidan ma'ruzalar matnidir. Unda petrografiya fanining maqsadi, rivojlanish tarixi, asosiy qismi esa magmatik tog' jinslarini o'rganishga bag'ishlangan. Magmatik tog' jinslarining mineralogik va kimyoviy tarkibi, strukturasi, teksturasi, tasniflash tartibi hamda ularning paydo bo'lishi kabi masalalar yoritilgan. Kitobda magmatik tog' jinslarining turli turlari, ularning xossalari va tabiatdagi o'rni haqida batafsil ma'lumot berilgan.
Asosiy mavzular
- Petrografiya fanining usullari va vazifalari: Petrografiya fani nimani o'rganadi, uning geologiyadagi o'rni, tadqiqot usullari va asosiy vazifalarini tushuntiradi. Tog' jinslarining mineralogik va kimyoviy tarkibini, strukturasi va teksturasini o'rganish zarurligi haqida ma'lumot beradi.
- Petrografiya (petrologiya) fanining rivojlanish tarixi: Petrografiya fanining rivojlanish bosqichlari, xorijiy va mahalliy olimlarning bu fanni rivojlantirishdagi hissasi haqida so'z yuritadi. Ilmiy kashfiyotlar va nazariyalarning shakllanishi bayon etiladi.
- Magmatik tog' jinslari: Magmatik tog' jinslarining hosil bo'lishi, ularning xossalari, kimyoviy va mineralogik tarkibi, tasniflanishi haqida batafsil ma'lumot beradi. Jumladan, ularning asosiy turlari (magmatik, cho'kindi, metamorfik) hamda bu turlarning xususiyatlari tushuntiriladi.
- Magmatik tog' jinslarining mineralogik tarkibi: Magmatik tog' jinslarini tashkil etuvchi asosiy va ikkilamchi minerallar, ularning genezisi va paragenetik bog'liqligi haqida ma'lumot beradi. Mineralarning rangi va tuzilishi bo'yicha tasnifi ham keltirilgan.
- O'ta asos magmatik jinslar: O'ta asosli magmatik jinslarning mineralogik tarkibi, kimyoviy xossalari va tasnifi haqida ma'lumot beradi. Ularning intruziv va vulkanik turlari, shuningdek, turli xil genetik qatorlari yoritilgan.
- Asos magmatik jinslar: Asosli magmatik jinslarning vulkanik va intruziv turlari, ularning mineralogik va kimyoviy tarkibi, hosil bo'lish sharoitlari haqida ma'lumot beradi. Jumladan, bazaltlar, gabbroidlar, anortozitlar va boshqa jinslar tavsiflangan.
- O'rta tarkibli magmatik jinslar: O'rta tarkibli magmatik jinslar, jumladan, andezitlar, traxitlar, datsitlar va ularning vulkanik va intruziv turlari haqida batafsil ma'lumot beradi. Ularning kimyoviy va mineralogik tarkibi, strukturasi va teksturasi yoritilgan.
- Nordon magmatik jinslar: Nordon magmatik jinslar, jumladan, granitlar, granodioritlar va granosienitlar haqida ma'lumot beradi. Ularning mineralogik tarkibi, kimyoviy xossalari, strukturasi va tasniflanishi tushuntirilgan.