Клиника, современная классификация, методы диагностики и лечения нейроревматизма

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni saqlash vazirligi tomonidan chop etilgan bo'lib, unda neyrorevmatizm kasalligining klinikasi, zamonaviy tasnifi, diagnostikasi va davolash usullari keng qamrovli tahlil qilingan. Asarda revmatizmning umumiy muammosi, uning O'zbekistondagi tarqalishi, yurak-qon tomir va asab tizimiga ta'siri batafsil yoritilgan. Neyrorevmatizmning turli shakllari, jumladan, miya qobig'i, bosh va umurtqa miyasi, periferik asab tizimi va neyro-psixiatrik ko'rinishlari haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, kasallikni aniqlashda qo'llaniladigan zamonaviy diagnostika usullari (laboratoriya, immunologik, elektrofiziologik va biomikroskopik tekshiruvlar) hamda davolash choralari, jumladan, antibiotiklar, yallig'lanishga qarshi va immunitetni modulyatsiya qiluvchi preparatlar qo'llanilishi batafsil bayon etilgan. Kitob tibbiyot oliy o'quv yurtlari talabalari va shifokorlar uchun mo'ljallangan.

Asosiy mavzular

Neyrorevmatizmning umumiy muammosi va O'zbekistondagi holati: Ushbu bo'limda revmatizmning dolzarb muammosi, uning yoshi cheklanmagan holda tarqalishi, surunkali kechishi va nogironlikka olib kelishi mumkinligi ta'kidlangan. O'zbekistonda revmatizm tarqalishi boshqa respublikalardan kam emasligi, ayrim hududlarda esa undan ham yuqori ekanligi qayd etilgan. Kasallikning patologik jarayonida yurak-qon tomir tizimi bilan bir qatorda nerv sistemasining ham qamrab olinishi, uning klinik ko'rinishlarida nevrologik alomatlarning yetakchi bo'lishi haqida ma'lumot berilgan.
Neyrorevmatizmning etiologiyasi va patogenezi: Qo'llanilgan nazariyalarga ko'ra, revmatizmning eng ko'p tarqalgan va tan olingan nazariyasi bu infeksion-allergik nazariyadir. Kasallik qo'zg'atuvchisi sifatida A guruhidagi beta-gemolitik streptokokk tan olingan. Kasallikning patogenezida mikroorganizmlarning reaktivligi muhim rol o'ynashi ta'kidlangan. Shuningdek, infeksion-neyrogen nazariyasi ham keltirilgan, unga ko'ra asosiy patogenetik omillar sifatida streptokokk infeksiyasi, organizmning individual xususiyatlari va immunogenezning buzilishi ko'rsatilgan.
Neyrorevmatizmning klassifikatsiyasi: Asarda neyrorevmatizmning klassifikatsiyasi keng yoritilgan. Klassik belgilar, ya'ni keng tarqalishi, siklliligi, simptomlarning o'zgaruvchanligi va qaytalanishi neyrorevmatizm uchun ham xos ekanligi ta'kidlangan. Mualliflar tomonidan 1534 bemor kuzatuvlari asosida yaratilgan ishchi klassifikatsiya taqdim etilgan. Bu klassifikatsiya patologik o'chog'ining lokalizatsiyasi va kasallik rivojlanish mexanizmlari tamoyiliga asoslanadi.
Neyrorevmatizmning klinik shakllari: Kitobda neyrorevmatizmning turli klinik shakllari, jumladan, miya qobig'i, bosh va umurtqa miyasi, periferik asab tizimi hamda neyro-psixiatrik ko'rinishlari batafsil sanab o'tilgan. Xususan, revmatik xoreya, uning kichik va katta shakllari, ularning simptomlari va diagnostikasi haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, miya qon tomirlari kasalliklari, jumladan, insultlar va gemorragiyalar hamda parkinsonizm sindromi bilan kechuvchi neyrorevmatizm shakllari ko'rib chiqilgan.
Neyrorevmatizm diagnostikasi: Neyrorevmatizm diagnostikasining murakkabligi, uning ko'p qirrali klinik ko'rinishlari va atipik shakllarining ko'payishi bilan bog'liqligi ta'kidlangan. Diagnostika uchun klinik, biokimiyaviy, immunologik, elektrofiziologik va biomikroskopik usullar muhimligi aytilgan. Anamnezni to'plashda yashirin infeksiya o'choqlarini aniqlash, revmatik hujumlarning takrorlanishi va allergik komponentlar ahamiyati qayd etilgan.
Neyrorevmatizmni davolash: Davolashning kasallikning har bir bosqichiga, shuningdek, bemorning umumiy ahvoli va boshqa organlarning zararlanish darajasiga qarab olib borilishi zarurligi ta'kidlangan. Davolash sxemasi antibiotiklar, steroid bo'lmagan yallig'lanishga qarshi preparatlar, gormonal immunomodulyatsiya qiluvchi vositalar va tiklovchi terapiyani o'z ichiga oladi. Penitsillin guruhi antibiotiklari, steroid bo'lmagan yallig'lanishga qarshi dorilar, gormonlar va immunitetni modulyatsiya qiluvchi preparatlar qo'llanilishi batafsil ko'rsatib o'tilgan.