Диншунослик

Ushbu kitob O'zbekiston Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tayyorlangan bo'lib, Toshkent Davlat Aviatsiya Instituti «Ijtimoiy-gumanitar fanlari» kafedrasi tomonidan tuzilgan. Kitobda dinshunoslik fanining predmeti, diniy ta'limotlar, dunyo dinlarining kelib chiqishi va rivojlanishi, markaziy Osiyoda tasavvuf va uning ta'siri, shuningdek, O'zbekistonda din va vijdon erkinligi kabi masalalar yoritilgan. Kitobning asosiy maqsadi talabalarga dinlar haqida ilmiy va xolis ma'lumot berish, ularning dunyoqarashini kengaytirish hamda diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi immunitetni shakllantirishdan iborat.

Asosiy mavzular

1-Mavzu: «Dinshunoslik» faniga kirish: Ushbu mavzu dinshunoslik fanining predmeti, vazifalari, din tushunchasi va uning kelib chiqishi haqidagi qarashlarni o'rganadi. Dinning ma'nosi, unga berilgan turli ta'riflar hamda uning ijtimoiy, gnoseologik va psixologik ildizlari haqida ma'lumot beradi.
2-Mavzu: Dinnning ibtidoiy shakllari: Mavzu ibtidoiy davrlarda shakllangan totemizm, fetishizm, animizm, shomonizm va sehrgarlik kabi dinning ilk shakllarini o'rganadi. Markaziy Osiyo xalqlari hayotida bu dinlarning namoyon bo'lishi xususiyatlari ham tahlil qilinadi.
3-Mavzu: Milliy dinlar: Ushbu mavzu iudaizm (yahudiylik), vedalar dini, braxmanizm, xinduiizm, qadimgi Xitoy dinlari va shintoizm kabi milliy dinlarni o'rganadi. Har bir dinning kelib chiqishi, ta'limoti va tarqalishi haqida ma'lumot beriladi.
4-Mavzu: Zardushtiylik dini va uning muqaddas kitobi «Avesto»: Mavzu zardushtiylik dinining kelib chiqishi, «Avesto» kitobining mohiyati va ta'limoti, shuningdek, Markaziy Osiyo xalqlari ma'naviyati va madaniyatida tutgan o'rni haqida ma'lumot beradi. Zardushtiylikning dunyo dinlari orasidagi o'rni va uning qadriyatlari ham yoritiladi.
5-Mavzu: Buddaviylik dini va ta'limoti: Mavzu buddaviylik dinining kelib chiqishi, asoschisi Budda (Siddxarta Gautama) haqida, uning ta'limoti, to'rt oliy haqiqat va sakkiz yo'llik yo'l kabi asosiy tamoyillari, shuningdek, buddaviylikning Markaziy Osiyoda tarqalishi haqida ma'lumot beradi.
6-Mavzu: Xristianlik dini, mohiyati, mazmuni. Xozirgi davrda xristianlik: Ushbu mavzu xristianlikning kelib chiqishi, rivojlanishi, Isoning roli, muqaddas kitobi (Bibliya) va asosiy ta'limotlari, shuningdek, xristianlikning asosiy oqimlari (katoliklik, pravoslavlik, protestantizm) hamda O'zbekistonda xristianlikning holati haqida ma'lumot beradi.
7-Mavzu: Islom dini, uning kelib chiqishi, mohiyati va mazmuni: Mavzu islom dinining Arabiston yarim orolida paydo bo'lishi sabablari, uning kelib chiqishi, rivojlanishi, asosiy ta'limotlari (ta'vhid, nubuvvat, akaat), shuningdek, uning asosiy manbalari (Qur'on va Hadis) hamda asosiy yo'nalishlari (sunniylik va shi'a) haqida ma'lumot beradi.
8-Mavzu: Islom dinining asosiy manbalari: Ushbu mavzu islom dinining asosiy manbalari - Qur'oni Karim va Hadislarning tuzilishi, mazmuni, ahamiyati, shuningdek, hadis ilmining rivojlanishi va Buxoriy, Termiziy kabi buyuk muhaddislar haqida ma'lumot beradi.
9-Mavzu: Markaziy Osiyoda tasavvuf va uning xalqimiz ma'naviy hayotida tutgan o'rni: Mavzu tasavvufning kelib chiqishi, mohiyati, rivojlanishi, Markaziy Osiyoda shakllangan Yassaviya, Kubroviya, Naqshbandiya kabi tasavvufiy tariqatlari va ularning vakillari, shuningdek, mustaqillik davrida tasavvufning o'rni haqida ma'lumot beradi.
10-Mavzu. Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar: Ushbu mavzu vijdon erkinligi va din erkinligi tushunchalarini, O'zbekistonda vijdon erkinligining konstitutsiyaviy kafolatlanishini, din va davlatning ajratilganligini, diniy tashkilotlar faoliyatini tartibga soluvchi qonunlarni va ularning jamiyatdagi o'rnini o'rganadi. Shuningdek, mamlakatdagi diniy bag'rikenglik va millatlararo totuvlik masalalariga ham to'xtaladi.